در گذشته یکی از کار ابزار های مورد نیاز ، آبدنگ هایی (به زبان طبری اُو دَنگ) بود که توسط آن برنج ، اَرْزَن و گندم را پوست می کندند و می کوبیدند. از آنجایی که این دستگاه با نیروی آب حرکت می کرد، در کنار رودخانه کار گذاشته می شد. اهالی روستا های دور نیز برای تهیه آرد از این اسیاب ها استفاده میکردند.
بدلیل برخورداری از رودخانه از روزگاران گذشته روش استفاده از آسیاب و آبدنگ را می دانسته اند و داستان ها و افسانه های عامیانه بسیاری درباره آسیاب و آبدنگ ساخته و پرداخته اند. مردم از سیستم های حرکتی محورها ، روغن کاری یاطاقان و نظم دقیق آن آگاهی داشته اند. از این آبدنگ به هنگام کار ، به دلیل سایش محورها و اتصالها ، صدایی بر می خاست که در ذهن شنونده کلمه ناصرالدین را تداعی می کرد. لذا معروف است که آبدنگ ناصرالدین به هنگام کار صاحب و سازنده خود را صدا می زد.
گاهی یک شغل به‌دلیل انحصاری بودن یا استفاده از وسیله‌ای که همه به آن نیاز دارند می‌تواند یک جایگاه مهم و کاربردی برای دارنده آن ایجاد کند. مثلا در یک روستا کسی که «آبدنگ» یا آسیاب آبی که برای پوست کندن و سفید کردن برنج است، داشته، به‌دلیل انحصاری بودن و نیاز همه افراد به آن، ارباب یا خان منطقه می‌شده است و همه به دلیل نیازشان به او وابسته می‌شده‌اند و اصولا این وسایل مهم همواره در تملک اشخاص با نفوذ قرار می‌گرفته است.
طرز کار آبدنگ:
این آسیاب ها بر اساس اصول سنتی توسط نجارها و استاد کارهای ماهر آهنگر ساخته می شد و در مسیر رودخانه ها نصب شده و به کار گرفته می شد.آب به پره های چوبی و یا فلزی برخورد نموده و به کمک یک شافت(محور) نیرو به سنگ آسیاب منتقل می شد. گندم ها و موادی نظیر جو -برنج وغیره نیز در قسمتی از سنگ که دارای سوراخ بود ریخته می شد و از زیر سنگ به صورت آرد شده با سبوس بیرون می آمد. آسیابان نیز معمولا مردی میانسال و عادل بود و همه مردم به عدالت او جهت تقسیم کارمزد و سهم مشتری از آرد ها ایمان داشتند. چنین فردی مسئولیت آرد کردن گندم ها را به عهده می گرفت.
همشهری آنلاین، اسبونیوز، تصویر از نت
جمع آوری مطالب و تنظیم: عاکف معززلسکو
از گروهِ زیبای فیسبوکیِ گیلانِ ما