اشاره: تاریخ گیلان با تکیه بر پاره ای اشاره ها و کاوش های باستان شناختی به دوره پیش از آخرین یخ بندان (‌ بین ۵۰ تا ۱۵۰ هزار سال پیش ) می رسد. با مهاجرت آریایی ها و دیگر اقوام به این سرزمین ، از آمیزش مهاجران و ساکنان بومی منطقه ، قوم های جدیدی پدید آمـدند که در این میان دو قوم «‌ گیل » و « دیلم » اکثریت داشتند. از همان آغاز، فرمانروایان این قوم از آزادی کامل برخوردار بوده اند و هیچ گاه در برابر بیگانگان و یا در مقابل حاکمان دیگر، تسلیم نشده اند و حتی به اطاعت دولت ماد در نیا مـده انـد. در قـرن ششم پیـش از مـیلاد،‌ گیلانیان با کوروش هخامنشی متحد شدند و دولت ماد را سرنگون کردند.
نگاهی به آیین نوروزی آهو چره ( رابچره ) « نمایش عروسکی آهو چره »در شرق گیلان:
بازی آهو چره تا حدود بیست سال پیش در منطقه شرق گیلان در شمار بازیها و نمایشهای مقدمه نوروز انجام میشد. در گروه آهو چره که شامل سه نفر، بازیگر نقش آهو، شعرخوان وتوبره کش میباشد محوربازی، آهو است که با وسایل مختلف, چیزی شبیه سر آهو یا بز درست می کردند. برایش شاخ و با مهره شیشه ای چشم میگذاشتند. زنگوله به آن می آویختند و آن را به سر چوبی قرار میدادند. بازیگر نقش آهو کیسه یا گونی پارچه روی سر می کشید، تا بدنش پیدا نشود و از داخل آن کله آهو را که روی چوبی قرار داشته، بیرون میآورد. چنانکه به هیات حیوانی در آمده و با آن چوب می توانست سرش را حرکت بدهد. نفر دوم شعر می خواند و با چوبی که در دست داشته ،نمایش را هدایت می کرد. نفر سوم تو برکش بود که هر سه با هم کوچه به کوچه، به خانههای ده رفته و نمایش را اجرا می کردند و هدایایی از مردم میگرفتند.شعری که معمولاً خوانده میشد از اینقرار بود:
آهو چره, آهو چره, ببین چقدر خوب می چره. آهو از باغ آمده,
چریده و چاق آمده. آهو مرغانه خوره, صدتا به کمتر نخوره.
به اینجا که میرسید آهو غش می کرد و تا تخم مرغ یا چیز دیگری ازصاحبخانه نمیگرفت حالش جا نمی آمد. بعد از خواندن هر بند, همان قسمت اول {آهوچره, آهوچره, ببین چقدر خوب می چره} به صورت واگرد {ترجیع بند} تکرار میشد. سپس خواننده بند دیگری را تکرار می کرد. با این کارها از صاحبخانه چیزهایی چون: برنج, تخم مرغ و شیرینی میگرفتند. این گروه کارشان را از غروب آغاز می کردند و درچند روستا و آبادی نزدیک می گشتند.
این آیین پرشور و شادی متاسفانه امروزه تنها در پاره ای از روستاهای کوهستانی دیلمان برپا می گردد. لازم به ذکر است که این آیین در تاریخ ۹۰/۳/۲۵ به شماره ۲۳۷ در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.
منبع: امور فرهنگی و ارتباطات اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری گیلان، عکس از نت
جمع آوری و تنظیم: عاکف معززلسکو