آسیاب دستی شامل ۲ قطعه سنگ گرد به قطر حدود نیم متر و ضخامت حدود ۵ تا ۱۰ سانتی متر است . این دو قطعه سنگ توسط استاد کاران ماهر تراش داده شده است و دو سوراخ بر روی قطعه بالایی و یک سوراخ بر روی قطعه پایینی تعبیه شده است . این دو قطعه سنگ هنگام کار بر روی همدیگر قرار می گیرند.این وسیله یکی از وسایل دندانگیر همه ی مادران و مادر بزرگها در گیلان بوده است که با آن برنج ر آرد می کردند و نان های نام آوری چون نان برنجی، نان تمیجان
امااین وسیله امروزه تقریبا مورد استفاده قرار نمی گیرد ولی آثار آن را در بسیاری از خانه های قدیمی می توان پیدا کرد.
از این وسیله برای آرد کردن گندم ، جو ، دک و حتی کشته توت استفاده می شده است همینطور برای خرد کردن نمک و نیز تهیه بلغور نیز مورد استفاده بوده است.. معمولا برای ساخت دستاس از سنگ های با مقاومت بالا استفاده می شده است ولی به هر صورت به تدریج و به مروز زمان سنگ ها مصرف شده و از ضخامت آنها کاسته می شده است .این وسیله امروز تقریبا مورد استفاده قرار نمی گیرد ولی آثار آن را در بسیاری از خانه های قدیمی می توان پیدا کرد.
اینجاست که مفهوم پیدا می کند این شعر مشهور که:
مرد باید که در کشاکش دهر سنگ زیرین آسیاب باشد
منبع//وبلاگ گز
گرداورنده/هلن عزیزی