این روزها تخریب خانه‌های تاریخی دیگر چندان عجیب نیست. خانه‌های تاریخی یکی یکی تخریب می‌شوند و بخشی از هویت شهرهای ایران را به خود از بین می‌برند.

خانه ژنی، یکی از این خانه‌هاست. این خانه تاریخی ژنی در محله استادسرا شهر رشت و در مجاورت اداره آتش نشانی به پلاک ۱-۳-۵ قرار دارد . گفته می‌شود، خانه تاریخی ژنی از جمله بناهای ارزشمند است که قدمت آن مربوط به به اواخر دوره قاجار و اوایل دوره پهلوی اول است این بنا به اسم مالک گذشته آن خانم ژنی آراکلیان معروف است.

آخرین کارشناسی ها از این خانه نشان می‌دهد که خانه تاریخی ژنی آراکلیان دارای حیاط نسبتا بزرگی در سمت جنوبی و یک حیاط کوچکتر در سمت شمال است و بنای خانه به صورت شمالی – جنوبی دربین این دو حیاط با کف فرش قلوه سنگ قرار دارد. ورود به حیاط از طریق در چوبی زیبا که در سر در آجری ساده تعبیه شده، انجام می‌شود .

با این وجود، این خانه فراموش شده و هرگز مورد توجه مسئولان میراث فرهنگی قرار نگرفته است. خانه‌ای که می‌توانست در کنار خانه میرزا کوچک خان مجموعه توریستی منحصربه فردی در رشت ایجاد کند.

نه تنها خانه بلکه حیاط بنا با دیوارهای آجری و طاق نماهای دوره قاجار تزیین شده است . نمای دیوارها از داخل به صورت طاق نما و از نمای بیرونی به صورت آجرچینی ساده است .پلان بنا به صورت L شکل و در دو طبقه ساخته شده است.برای جلوگیری از نفوذ رطوبت ، بنا بر روی کرسی چینی به ارتفاع ۱ متر ساخته شده است .

در هر طبقه ایوان باریکی در ضلع رو به حیاط بنا قرار دارد . ستون های ایوان طبقه همکف به صورت آجری و در طبقه اول از ستون های چوبی ساده استفاده شده است .اکثر اتاق های طبقه اول و همکف با در و پنجره های دولت و چهار لت دارای تزیینات چوبی زیبا هستند به ایوان بنا راه دارند .

طبقه اول و دوم بنا از طریق یک راه پله دارای کاشی کاری های زیبا و نرده چوبی با تزیینات صراحی به هم متصل می شوند .اتاق ها دارای سقف نسبتا بلند هستند و دیوار اتاق ها با نقاشی و گچ بری های زیبا تزیین شده است .

سقف بنا به صورت چهار شیب و با پوشش سفالی است ( البته سفال ها بر روی سقف حلبی چیده شده اند و این نشان دهنده آن است که در دوره ای سقف بنا تعمیر شده است . )سقف دارای شیرسرهایی با برش های ساده در دامنه بوده و سقف طبقات نیز چوبی است.

گرمایش بنا به وسیله بخاری ذغال سنگی که در دیوارهای قطور بنا تعبیه شده اند تامین می شود. تعداد و محل قرار گیری بخاری‌ها به گونه ای است که کلیه فضاها دارای بخاری هستند و برخی از اتاق ها نیز دارای دو بخاری هستند. این بخاری‌ها دارای دو دریچه چدنی هستند که دریچه پایینی برای ایجاد مکش هوا نقش موثری دارد. نمای خارجی بخاریها به نظر می رسد از جنس فلز به کار رفته در پوشش سقف باشدکه به راحتی هوای گرم را به فضای داخلی انتقال می دهد. ماده سوختی این بخاریها ذغال سنگ و چوب بوده است.

سرمایش بنا نیز با توجه به قطر دیوارها و تعداد بازشوهای زیاد و نسبتا بزرگ ساختمان و همچنین رعایت اصول اقلیمی به صورت طبیعی انجام می شده است .این بنا دارای بازشوهای بزرگ و به تعداد زیاد است که به نظر می رسد به دلیل شرایط اقلیمی منطقه و ایجاد کوران ،اینچنین ساخته شده اند.

خانه های تاریخی رشت
گردآورنده افسانه امانی