مجموعه منازل منجم باشی که امروزه به فاصله کمی از پارک و روبروی اداره برق شهرستان لنگرود قرار گرفته از بناهای دوران قاجاریه و از زیباترین و با اهمیت ترین ابنیه تاریخی لنگرود و گیلان به شمار می رود.
امروزه مجموعه منازلی که توسط خاندان منجم باشی احداث گردیده به جهت عدم حفاظت صحیح درشُرف تخریب و ویرانی قرار گرفته است.

طبق نوشته دکتر ستوده در کتاب از آستارا تا استرآباد (ص ۲۴۹ ج دوم) ابتدا حاجی آقا بزرگ منجم -باشی بنایی در مکان یاد شده احداث نموده که این ساختمان در حریق لنگرود در زمان پیش از سلطنت فتحعلی شاه ویران شد.

میرزا عبدالباقی پسر حاجی آقا بزرگ منجم باشی با یکی از دختران فتحعلی شاه ازدواج نمود و از این بانو میرزا مهدی خان منجم باشی متولد گشت. بنای اصلی که امروزه در میان حیاط قرار گرفته از ساخته های دختر فتحعلی شاه و پسرش میرزا مهدیخان است.

سر در این مجموعه نیز که بنایی دو اشکوبه است و در سمت در مقابل اداره برق قرار گرفته از ساخته -های میرزا موسی منجم باشی رئیس قشون و منجم باشی نایب السلطنه عباس میرزا میباشد. این بنای زیبا که امروزه در حال ویرانی است یادگاری از بنای زیبا گذشته است

گچبری های زیبا در اطراف و بالای پنجره ها و نبش دیوارها از زیبائی خاصی برخوردارند . البته در حال حاضر قسمت های زیادی از این گچبری ها فرو ریخته است. پنجره های زیبای رو به خیابان اکثرا فرسوده شده و به طرز نامناسبی با تخته هاپوشیده شده است. از پس پنجره ها و درز چوبها داخل اتاقها با طاقچه ها و گچبری های داخلی اتاقها و بعضی تزئینات قابل رویت است. این بنا از طولی زیاد برخوردار است و در گذشته از قسمت پائین راهی به
درون حیاط اصلی وجود داشته است. بام بنا سفال سر و دامنه آن سه پشته با چکش برگردان های زیبای پرکار است .

بنای اصلی این مجموعه داخل یک حیاط وسیع و درست در وسط آن جای گرفته است این بنا در شرق دارای دو ایوان و دو ایوان قرینه نیز در غرب بنا وجود دارد. بنا دو اشکوبه و پلانی مستطیل شکل دارد .در ازاره بیرونی دیوار ساختمان بین دو ایوان یک قسمت کاشی کاری قرار دارد که بر آن کاشیهای هفت رنگ با نقوش چهرههای اشراف دوره قاجار مردم
عادی ملوانان و زنان سر برهنه و نقوش گیاهی دیده می شود.

میراث فرهنگی گیلان
گردآورنده افسانه امانی