محمد علیخان صفاری ملقب به ” امین دیوان “،بزرگ ترین فئودال لاهیجان بود که نظیری نداشت وی در سال ۱۲۷۶ه.ق (۱۸۶۰ م)حکومت لاهیجان را به دست گرفته بود.

املاک امین دیوان را میتوان گفت شمالآ دریای خزر، غربآ کناره های شرقی سپید رود ،جنوبآ کوههای البرز و شرقآ حدود لنگرود و بیشتر بود . تمام مراکز تجاری لاهیجان مال امین دیوان بود از حمام زیبای و تاریخی گلشن که قسمت زیادی از آن تخریب شده و میدان ایجاد شده تا پاساژ بقول امروزی ها یا همان کاروانسرای یا بگویش لاهیجانی “کامسرا “ی محمدعلیخانی که هم اکنون هم باین اسم در حال استفاده است .

وی همچنین در رشت نیز ملک واملاک زیادی داشت و خانه بزرگ ومجلل وی در خمیران زاهدان رشت واقع شده بود..

خمیران زاهدان اصلیترین محله رشت بود و شامل حاجی آباد، بادی اله (بدیع اله)، ساغری سازان، دانشسرا ، خواهر امام، سوخته تکیه، سومابیجار (صومعه بیجار)، زرجوب، یهودی تپه، کرد محله، جیرباغ، باغ شاه و نصیرآباد میشد و در دوره قاجار مقر کارگزاری گیلان (نمایندگی وزارت خارجه در گیلان) در همین محله و در جایی که قرق کارگزاری خوانده میشد واقع بود و بسیاری از اعیان و معاریف شهر در این محل ساکن بودند. از جمله خان های گیلان محمد علی خان امین دیوان

گردآورنده وتلخیص افسانه امانی
تصویری از خانه اشرافی امین دیوان لاهیجی در رشت