این قلعه مرکز حکومت آل جستان و کنگریان(آل مسافر)به سده چهارم قبل از اسلام و به نوشته ” حمدالله مستوفی ” جزء قلاع متصرفی اسماعیلیه بود . قلعه سمیران (سدمنجیل)بالای کوهی سنگی قرار دارد که از سمت رودبار(شمالی) می توان به آن راه یافت . رودخانه ” قزل اوزن ” از جنوب این کوه عبور می کند و در آن سوی رود ، ارتفاعات بلند سنگی دیواره مانندی قرار گرفته است . به همین دلیل بیشتر استحکامات این قلعه در سمت شمالی آن ساخته شده است . ” ناصر خسرو ” نوشته است که این قلعه دارای سه حصار است که هم اکنون دو حصار آن شناسایی شده است . سالم ترین قسمت قلعه ، دیواره شمالی آن است که چند برج مدور و باروهای کاملاً سالم دارد . ارتفاع این دیواره ، حدود پانزده متر و از سنگ های لاشه و ملاط گچ به ضخامت ۴۰/۲ متر شکل گرفته است . همچنین این دیواره دارای یک کلاف چوبی در ارتفاع یک متری است . قسمت غربی قلعه از نظر سبک ساختمانی با بخش شمال شرقی آن متفاوت است . در این بخش فقط بارو به چشم می خورد و برج های مدور دیده نمی شود و با توجه به عدم نفوذ پذیری آن می توان نتیجه گرفت که داخل آن مسکونی بوده است . در داخل قلعه آثار واحدهای مسکونی قابل مشاهده است ؛ اما امکان تهیه نقشه وجود ندارد . قلعه سمیران نیز مانند سایر دژها و بناهای سبک شهرسازی گذشته ، برای پناه بردن و مقاومت در برابر حملات مختلف ساخته شده بود .

در دیوار شمالی قلعه ۲ برج وجود دارد که در قسمت بالا دارای پنجره‌های بلند مستطیلی شکل با قوس نیزه‌دار هستند که بیشتر برای نگهبانی پایین قلعه از آنها استفاده می‌شده است.

دژ سمیران نزدیک به دو قرن جزو قلعه های اسماعیلیان بوده و پس از هجوم هلاکو تا پایان دوره صفوی نیز در کشمکش‌های سیاسی اهمیتی بسزا داشت.

ابودلفینبوعی جهانگرد عرب در سفرهای خود که در سال ۳۳۱هجری قمری ازاین قلعه دیدن کرده مینویسد ابنیه وعماراتی که در این بنا دیدم در هیچ جای این حکومت مشاهده ننمودم در این قلعه ۲۸۵۰خانه بزرگ و کوچک وجود داشته که در مرور زمان و عدم توجه مسئولین امر در پی نابودی قرار گرفته است.

قلعه سمیران در نقطه اتصال سه استان گیلان-زنجان وقزوین واقع گردیده است آذرس جاده منجیل به زنجان منجیل علی آباد بهرام آباد

.

منبع منجیل نیوز
گردآورنده افسانه امانی