قریب به هشتاد سال از تاریخ احداث میدان اصلی شهر لاهیجان میگذرد. با وجود این‌که ستون سیمانی بلندی که در مرکز این میدان نصب شده بود، پنج چراغ برق داشت که چهار تای آن در چهار جهت شمال و جنوب و شرق و غرب میدان و یکی هم در انتهای فوقانی بود، ولی اغلب مردم به این میدان “چهار چراغ” می‌گفتند!
سال‌ها از حادثه غم‌انگیز حمله هواپیماهای روسی در شهریور بیست به لاهیجان و ریختن چندین بمب در این میدان و به شهادت رساندن عده‌ای از مردم بی‌گناه میگذرد.اما خاطره ای تلخ از ان دوران درذهن قدیمیهای لاهیجان نقش بسته که به اختصار توضیح میدهم…
…در سرتاسر ضلع جنوب غربی این میدان، دیوارِ خانه مرحوم کربلایی عباس آقا مطلق کبیر بود. ابتدای این دیوار ـ از محلی که در حال حاضر “خرازی بهار (منجمی)” قرار دارد ـ شروع می‌شد و به کوچه‌ای که اکنون به “کوچه دکتر چشم‌خروشان” معروف است، ختم می‌شد.
در حادثه شوم بمباران هواپیماهای روسی در شهریور بیست، این دیوار خراب و ترکش یکی از بمب‌ها پس از عبور از پنجره خانه‌ای که پشت این دیوار قرار داشت، به بانویی که درحال شیر دادن به نوزادش در گهواره بود اصابت و او را شهید می‌نماید. سال‌ها این جنایت ورد زبان مردم بود و مردم شهر، عاملان این فاجعه را نفرین می‌کردند. در اواخر دهه بیست شمسی بود که سرتاسر آن دیوار، مغازه‌های متعددی ساخته شد.
شهرداری لاهیجان به‌طور رسمی نام این میدان را “میدان شهدای هفتم شهریور بیست” گذاشت و اکنون به‌طور خلاصه به “میدان شهدا” معروف است.
البته هر ضلع این میدان، تاریخچه و شرح جالب و چه‌بسا شیرینی دارد.
.
نویسنده دکتر مشفقی
گردآورنده افسانه امانی
عکس میدان چهار چراغ ـ دهه ۱۳۳۰
