جزییات اشیا داخل موزه:
محدوده حیاط را کاخ که در مرکز قرار دارد و محوطه ی اطراف بنا که با باغچه های سرسبز تزیین شده است تشکیل می دهد قسمت جنوبی حیاط بنا که مماس با دریای خزر است درانحصار نیروی دریایی قرار دارد.
بعد از عبور از راهروی باریکی در میان درختان نارنج چایخانه سنتی و زیبایی خودنمایی می کند که همگان را فراخوان به پذیرایی می کند
در حیاط کاخ چند اراده تانک وتوپ وسلاح های سنگین ونیمه سنگین در بین درختان قرار داده شده که از همان ابتدا نظامی بودن کاخ را به ما یاداوری می کند؛ در پایین بنا سلاح های سبک و ادوات نظامی از زمان زندیه تا دوره رضاخان قرار داده شده است که از این جمله میتوان به مین های رودخانه ای ، تانک های غنیمتی ، سکان کشتی ، توپ برنجی ، لنگرهای ۱۰۰۰۰ پوندی ، تفنگ های شکاری وسنگین اشاره کرد.
گرچه این ادوات نظامی و سلاح های سنگین و نیمه سنگین که در گوشه و کنار باغ نهاده شده است فضایی نظامی را در ذهن تداعی می کنداما نتوانسته عطر بهارنارنج ها و لطافت ریاحین و درختان را تحت الشعاع قرار دهد. محیط چنان الهام بخش است که افراذ باذوق را ساعت ها بی خود از خویشتن به تماشا وا می دارد.

طبقه پایین:

از در شمالی به راهروی پهن سرسرای کاخ وارد می شویم که در حال حاضر ماکت هایی ازکشتی های مختلف و انواع ماکت های ناوگان نیروی دریایی ارتش ایران که ساخت کشورهای دیگر است در ویترین های مخصوص موزه به نمایش درآمده است،برخی از آنها اهدایی وبرخی دیگر زمانی در دریای خزر عبورو مرور می کردند. که از جمله آنها می توان به ناوبر اژدر و هاورکرافت ناوچه ماهان ساخت آمریکا وناوهای مین جمع کن اشاره کرد،گفتنی است هم اکنون ناو سلمان در انزلی است.
تعدادی از این کشتی ها که ماکت آنها در معرض عموم به نمایش درآمده توسط آمریکا به ایران داده شده بود ولی بعد انقلاب دیگر پابه ایران نیامدند.

پس از گذر از میان این راهرو به محوطه سرسرای کاخ می رسیم . با ورود به سرسرای کاخ اولین چیزی که به چشم می خورد دوردیف پلکان متقارن سپید زیباست که مارا به طبقه بالا راهنمایی می کندو پنجره بزرگ چوبی دلبازی که با نمای خورشیدکامل میان دو طبقه نصب شده ودرواقع دوطبقه را به هم وصل می کند.از موارد قابل ذکر این است که پله ها تنها بر یک ستون ساخته شده اند که این خود معماری ظریف و زیبای کاخ را به رخ همگان می کشد. سرسرا شامل یک در ورودی است و دور تادور آن با عتیقه ها و وسایل مکشوفه به چندین دسته طبقه بندی شده است و کاخ را به موزه ای نظامی تاریخی تبدیل کرده است.

سمت راست از در ورودی:
این ناحیه شامل ۵دسته از وسایل مکشوفه است.
دسته اول : لوازم غواصی شامل کپسول هوا- وسایل مکشوفه دریایی مثل قطب نمای مغناطیسی و انواع ماسک های غواصی
دسته دوم : لوازمی برای ثبت فشارهوامثل پارگراف(فشارسنج)– وسیله ی ثبت فشارهوا در۲۴ساعت
دسته سوم : لوازم سخت افزاری دریایی مثل آمپلی فایر- بی سیم
دسته چهارم: انواع ترچ های برشکاری زیر آبی غواصی
دسته پنجم: انواع دوربین های عکاسی زیرآبی
ناگفته نماند یک تابلوی «مهرمادر» که کار نقاش آلمانی است بر دیوار نصب شده است.

سمت چپ:
دسته اول: انواع دوربین های یک چشم دریایی از قرن ۱۸ تا اوایل ۲۰ میلادی
دسته دوم: دوربین های یک چشم ودو چشم دریایی
دسته سوم :ششلول های معروف به فلفل دان
دسته چهارم:انواع طپانچه ها از قرن ۱۸ و ۱۷ مثل طپانچه اعلام خطر و طپانچه فیتیله ای
دسته پنجم: انواع کمان های جنگی اوایل قاجاریه
دسته ششم: انواع قمه های دوره زندیه و قاجاریه

مقابل پلکان سرسرا در چوبی نسبتا بزرگی وجود دارد که بوسیله راهروی پهنی به سرسرا متصل شده است، آن گونه که از ظواهر امر پیداست زمانی از این در به عنوان در ورودی استفاده می شده است، میان این راهرو یک فانوس دریایی بجا مانده از دوران قدیم است که خود به نوعی یادآور تجهیزات پیشرفته دریایی در آن زمان است و دو تابلوی معروف نمودار گره های دریایی و درجات نظامی بر دیوار این راهرو نصب شده است.

 طبقه دوم:

این طبقه از بنا حالت کاخ بودن خود را بیشتر حفظ کرده است. در این طبقه در بزرگ چوبی بسمت حیاط وجود دارد که به گونه ای درب ورودی بالکن قصراست که دو پنجره چوبی در اطراف آن وجود دارد.
سمت راست مقابل این درمجموعه ای از عتیقه و اشیای اهدایی در ویترین های موزه به نمایش درآمده اند که تمساح خشک شده ای که از هندوستان به رضاخان هدیه شده است از آن جمله است. انواع گلدان های چینی ، ساعت و شمعدان های برنزی نیز در این سمت قرار دارد.دراین میان تابلوی کبک آویز اثر کمال المک بردیوار خودنمایی می کند.
سمت چپ این درهم لوستردیواری، گلدان ،آجیل خوری و شراب خوری های بزرگ که همگی اهدایی بوده است در معرض دید همگان قرار دارد.تابلوی پرنده از ناصرالدین شاه نیزبردیواراین سمت نصب است.

بنا به دلایلی در برخی از این اتاق ها پلمپ شده واین اتاق ها به انباری برای قصر تبدیل شده اند.لیکن اتاق هایی که جلوه خود را حفظ کرده اند تعداد معدودی هستند که برخی از آنها را توصیف می کنم.
سالن پذیرایی :
این سالن یکی از باشکوه ترین اتاق های قصر است ؛ اتاقی مبله که با سه بوفه از انواع شربت خوری ها و ظروف دیگر مزین شده است.برسقف گچ بری شده وزیبای این سالن لوستر بزرگ و زیبایی نصب است که بر شکوه این مکان افزوده است؛ اما در وسط این سالن بزرگ میز نهارخوری ۱۴ نفره ای که همیشه آماده پذیرایی از میهمانمان اشرافی قصر است این مکان را به سالن پذیرایی قصر تبدیل کرده است.میز شطرنج۶ نفره ای هم در انتهای میز نهارخوری ودر گوشه اتاق قرار داردکه صرفا وسیله ای بوده جهت پر کردن زمان فراغت بعداز صرف غذا.
ازجمله مبلمان این سالن میتوان به مبل چوبی دونفره ای اشاره کرد که که گویا تلفیقی از بوفه و میز آرایش است که دو قفسه چوبی و آینه ای که همراه این مبل است بر این شباهت دامن زده است.دردو طرف این مبل دودستگاه مبل کوچک ترنیزقرار دارند.

اتاق کار رضاشاه:
از جمله اشیای قابل توجه دراین اتاق که اتاقی نسبتا کوچکتر است میز کار چوبی بسیار زیبای رضاخان است که برروی پایه های چوبین قطوری به شکل چهارشیر ساخته شده است ومیز گرد کوچک ۴ نفره ای که گویا زمانی ابزاری برای نشست های مهم بوده است پایین این میز قراردارد.
از اشیایی که توجه همگان را بر می انگیزد یکی بوفه و مبلمان چوبی منبت کاری شده خوش ساختی است که در این اتاق قرار دارد ودیگری لباس نظامی رضاخان که به نمایش درآمده است. همچنین رادیو گرام مبله آلمانی که هدیه هیتلر به رضاخان بوده در گوشه این اتاق خودنمایی می کند.
اتاق منشی پهلوی:
در این اتاق هم میز چوبی بزرگی که میز کار منشی است به همراه مبل چوبی دیگری برای پذیرش ارباب رجوع قرار دارد.همچنین در این اتاق آینه بزرگ تمام قد زیبایی نیزبه نمایش درآمده است.

دو اتاق کوچک دیگر در طبقه پایین کاخ نیز باچند دست از کلاه خودو سپرهایی که از ادوار صفویه و زندیه به یادگار مانده است مزین شده است که در این میان میتوان به سپری از جنس پوست کرگدن و زره وکلاه خودی که متعلق به فتحعلیشاه قاجاراست وهمچنین شمشیر طلاکوب رضاخان اشاره کرد.
انواع اسلحه ، لباس های نظامی ، قمه ها وکلاه خود های فولادی ،شمشیرهای فولادی طلاکوب ، طپانچه های نظامی و کمان های جنگی شکاری را نیز میتوان در این دو اتاق از نظر گذراند.
سرویس های بهداشتی :
این کاخ همانطور که گفته شد مشمول چهار سرویس بهداشتی است که هم اکنون فقط درب یکی از آنها باز است ؛ گفته می شود این سرویس متعلق به فرح پهلوی بوده که هیچ گاه از آن استفاده نشده است. این مکان ترکیبی از سیستم فرنگی -ایرانی است که به گونه ای با معماری مدرن امروزی مطابقت دارد .

بررسی قابلیت های گردشگری:
بندر انزلی به جهت موقعیت جغرافیایی ،اکوتوریستی و ارتباطی دارای قابلیت های بالفعل و بالقوه زیادی است.جاده سراسری که از آستارا آغاز وپس از عبور از تالش به شهرستان های صومعه سرا و فومن ویا از طریق راه پر رفت و آمد رشت-قزوین گیلان را به تهران و استان های غربی کشور مربوط می سازد
.دیدنی های شهرستان بندر انزلی شامل اسکله و گمرک شهر ، شیلات ، بلوارساحلی ،تالاب ، کاخ میان پشته ،بازار شهر وشنبه بازاراست که نظر بسیاری از گردشگران را به خود جلب می کند.
هم جواری کاخ میان پشته با بلوار زیبا و بزرگ بندر انزلی که می تواند با یک پل هوایی با هم ارتباط داشته باشندو همچنین پل قدیمی غازیان به عنوان محل مناسب برای جذب توریسم ورزشی و تفریحی ،بسیار مناسب است.
ناگفته نماند طبیعت زیبای کاخ همراه با جاذبه های مصنوعی و ابزار و ادوات بنا نهاده در داخل آن این کاخ را از دیگر موزه ها متمایز کرده، لذا با همت مسئولین و شهروندان می توان با شناساندن این مجموعه بی نظیربه گردشگران وهمچنین به بومیان این شهرستان که هنوز بسیاری از آنان جز گوشه چشمی به دروازه این کاخ توجه دیگری به آن ندارند این مکان را به یکی از جاذبه های پر منفعت و گنجینه ای از تاریخ این مرز وبوم تبدیل کرد.

توانمندی های گردشگری کاخ میان پشته:
همجورای کاخ میان پشته در کنار ساحل از لحاظ چشم انداز در فصول مختلف جایگاه خاصی به آن می دهد. در اوقات غروب وطلوع خورشید و انعکاس آن در دریا ،همراه با وضعیت جوی آن مثل زمانی که خروشان و سربی و گاه آرام ونیلی است ، یکی دیگر از توانایی های بالقوه موقعیت این کاخ جهت جذب گردشگران است.
نزدیکی کاخ به اسکله نیز زمینه مشاهده نزدیک کشتی باری ومسافری را برای بازدید کنندگان فراهم می آورد.در فصل بهار عطر زیبای درختان بهار نارنج ،یک فضای عرفانی وشاعرانه به محیط سبز کاخ می دهد.
گردشگران برای بازدید از کاخ موزه از میان این درختان و از کنار سلاح های سنگین نظامی گذشته و به عمارت زیبا وسپید کاخ با پنجره های بزرگ می رسند.این عمارت زیبا از شمال به روی دریای خزر چشم گشوده که استفاده از اشیای ظریف و معماری بسیار هنرمندانه آن برجنبه خشک ونظامی آن چیرگی دارد.
در بین اشیای عتیقه میتوان به شمشیر و کتیبه ناخدا بایندر اشاره کرد. وی اولین فرمانده نیروی دریایی بود که در این بندر در زمان حمله روس ها به شهادت رسید.قطعه ای از کشتی منهدم شده ی پرتغالی ها که در جنگ باز پس گیری تنگه هرمز در زمان زندیه ، پیدا شده جز آثار عتیقه ای است که نظربازدید کنندگان نکته سنج را به خود جلب می کند.
برای اینکه توانمندی های این کاخ را بشناسیم نگاهی اجمالی بر اشیای درون این کاخ موزه الزامی است:
وجود سلاح های سبک و ابزار های نظامی دوران های مختلف از صفویه و زندیه تا دوران رضاخان که شامل سپر پوست کرگدن ، لباس های زرهی و کلاه خود،ششلول وهفت تیر و تفنگ های سنگین قلعه ای تا تفنگ چخماق, ماکت هایی از ناو های جنگی در قفسه های شیشه ای در طبقه پایین ,مبلمان و قفسه های چوبی منبت کاری شده و شمعدان های برنز ، ظروف کریستال بعلاوه هدیه هایی که سران کشورهای دیگر به رضاخان داده بودند، میز کار چوبی که بر پایه هایی از شکار شیرقرار گرفته ،لوستر بزرگ چوبی ،همه از توانمندی های جذب گردشگری این کاخ بوده و از جمله مواردی هستند که برای محققان و گردشگران و علاقمندان بسیار جالب وچشم نواز می باشد .همجواری با جاده اصلی بین شهری و بین المللی نیز از مزیت های دیگر این کاخ موزه می باشد.
موزه در فصل بهار بسیار دیدنی است . در این فصل اردوهای دانش آموزی و دانشجویی و گروهی گردشگران و محققین زیاد می شود. شرایط بیو کلیمای مناسب فصل بهار ، بخصوص اردیبهشت ، گویای هوای خوش بهاری است.
مه ای که گاه وبی گاه در میان درختان ،اطراف ساختمان وکنار اسکله می پیچد ، این کاخ موزه را در میان هاله ای از رویا فرو می برد و آن را دیدنی تر از همیشه می کند.

انتقادات:
۱. نداشتن سایت رسمی برای تنها موزه تاریخی – نظامی بندر انزلی
۲. بی توجی به آثار ارزشمند رو به نابودی ؛(به طور مثال: نخ نما شدن بعضی از مبلمان موزه و ریختن رنگ سقف)
۳. عدم آگاهی لازم مسئولین کاخ از پیشینه آن
۴. وجود راهنمایانی غیربومی که صرفا برای گذراندن خدمت سربازی در این قصربسرمی برند
۵. عدم تبلیغات گسترده برای این کاخ موزه
۶. کم توجهی سازمان میراث فرهنگی به این کاخ موزه
۷. ارائه بروشوری ناقص به بازدید کنندگان
۸. بی توجهی مسئولین فرهنگی استان نسبت به این کاخ موزه که حتی یک برنامه مستند نیزدرباره این کاخ از شبکه استانی پخش نشده

پیشنهادات:
۱. اصلاح تابلوی سردر این کاخ موزه, که در حال حاضر عبارت موزه نظامی در آن بکار برده شده است.
۲. تعمیر وبازسازی اجناس وابزار عتیقه وبه یادگار مانده که در طی تاریخ با بی توجهی مسئولین رو به نابودی می رود.
۳. ایجاد سایت رسمی و سیستم مجازی بازدید از کاخ برای آن دسته علاقه مندانی که امکان بازدید ودسترسی به این کاخ را ندارند.
۴. بازسازی و مراقبت از این بنای باستانی زیبا که با توجه به قرار گرفتن در این استان مرطوب در معرض پوسیدگی ونابودی قرار می گیرد.
۵. گماشتن افرادی با تجربه زیر نظر سازمان میراث فرهنگی جهت یادآوری مقررات بازدید از موزه
۶. تهیه بروشوری جامع تر درباره جزییات موزه
۷. گماشتن افرادی با عرق بومی و مطلع از پیشینه اشیای داخل موزه جهت راهنمایی گردشگران وعلاقه مندان
۸. خارج کردن این موزه از نفوذ نیروی دریایی جهت عکس برداری و فیلم برداری بدون محدودیت
۹. برگذاری کنسرت های بومی, محلی در فضای بیرونی کاخ
۱۰.ایجاد پل هوایی بین بلوار زیبای ساحلی و کاخ به طوری که پارک عریض بلوار به این کاخ ارتباط داشته باشد.
۱۱.استفاده عاملین ومراقبان موزه از لباس های زمان رضاخان(لباس های قزاقی)
۱۲.پخش آهنگ ملایم برای گردشگران هنگام بازدید از فضای داخلی موزه
۱۳. ارائه کاتالوگ مناسب از پیشینه کاخ ومعرفی آن به کلیه مسافرینی که وارد این شهرشده یا از آن عبور می کنند

منابع:
• مجله مدیریت جهانگردی؛شماره ۱۰؛ مقاله خانم سپیده زهره غلامی
• طویلی، عزیز، ۱۳۸۷، کتابچه بندر انزلی (گٌشتای ایران) ،ناشرومولف:عزیز طویلی
• negah@irib.ir
• www.seemorgh.com
• farsenws.com

محقق: مهین مرزی دانشجوی رشته مدیریت جهانگردی
منبع: guilanview.blogfa.com
گردآورنده: سایت کرکان بندرانزلی