مقدمه:
استان گیلان از جهت آب و هوایی به عنوان یکی از استان‌های پرتنوع و جاذب برای حوزه‌های مختلف از جمله میراث فرهنگی، میراث طبیعی، میراث معنوی، صنایع دستی و آثار تاریخی است. آب و هوایی متنوع در گیلان به عنوان یک فرصت برای توسعه گردشگری و سرمایه‌گذاری در مناطق نمونه و گردشگری است از طرفی در عصر جهانی شدن فرهنگ و ارتباطات، صنعت گردشگری به عنوان فرآیند پیچیده و چند وجهی که از دیرزمان مطرح بوده و طی دهه‌های اخیر در تحول و درهم آمیختگی فرهنگ جوامع نقش چشمگیر و قابل توجهی داشته، مورد تأکید قرار می‌گیرد. بنابراین صنعت گردشگری از عوامل مهم اجتماعی است که نقش بسزایی در شکل‌گیری و جهت‌گیری مناطق مختلف کشور اعم از شهرها و روستاها دارد و به عنوان بزرگترین صنعت جهان بشمار می‌آید. اما این روزها که در آستانه ایام نوروز قرار گرفته‌ایم، می‌توان یکی از زیباترین جلوه‌های نوروزی را سفر و گردشگری نامید.
خوشبختانه شهرستان صومعه‌سرا با مساحتی معادل ۹/۵۷۲ کیلومترمربع و دارا بودن ۳ بخش، ۷ دهستان و ۱۵۱ آبادی دارای مناطق گردشگری فراوانی میباشد که به نوعی با تاریخ این منطقه نیز پیوند خورده است و می‌توان با بهره‌گیری از شیوه‌های درست تبلیغاتی و معرفی هر یک از این مناطق زیبا، گام‌های موثری در جهت رونق صنعت گردشگری برداشت.
معرفی بخشی از جاذبه های گردشگری صومعه سرا:
پل تاریخی گوراب‌تولم: در منتهی‌الیه شمال غربی گوراب از توابع شهرستان صومعه‌سرا و بر روی رودخانه گازوربار پل تاریخی گوراب تولم واقع شده است.
مُرغانه پُرد: این پل تاریخی در ۲۵۰ متری شمال غرب روستای خطیبان و ۵۰۰ متری شرق روستاهای چنه‌سر و چوبه از توابع صومعه‌سرا واقع شده است. مُرغانه پُرد که در اصطلاح گیلکی به پل¬¬های تخم مرغی شکل می¬گویند، بر روی رودخانه گازوربار در بخش مرکزی شهر صومعه¬سرا قرار دارد. این پل دارای یک چشمه¬ اصلی و دو چشمه¬ جانبی است و در وضعیت حفاظتی خوبی است و هنور مورد استفاده اهالی محل برای عبور و مرور، حتی با وسایل نقلیه است.
پل گازوربار: این پل در حاشیه شرقی شهر صومعه‌سرا و در کنار پل آهنی جدید الحداث و در ارتفاع ۱۶ متری نسبت به سطح دریا قرار دارد. و دارای یک چشمه¬ اصلی در مرکز و چهار چشمه فرعی در دو طرف است. پهنای چشمه¬ اصلی پل حدود ۱ متر، طول این پل ۵/۴۸ و عرض آن ۵/۴ متر و بر روی رودخانه گازروبار قرار دارد.
پل خشتی بر روی رودخانه واویلا: بقایایی از پل آجری یک دهنه¬ای بر روی رودخانه واویلا وجود دارد که واسطه ارتباطی واحدهای مسکونی دو سمت رود است.
تالاب بین المللی صومعه‌سرا: تالاب یا مرداب صومعه‌سرا از زیباترین مرداب‌های خاورمیانه بوده و از نظر زیست محیطی در منطقه بسیار حایز اهمیت است.
کتال شاه: این منطقه در حدود صد متری شمال جاده آسفالته صومعه‌سرا به تنیان واقع گردیده و در حال حاضر پوشش جنگلی انبوهی آن را در برگرفته است.
ساختمان نشست سران جنگل: ساختمانی دو طبقه واقع در کسما که در زمان جنبش جنگل این ساختمان ۱۶ اتاقه مکانی مناسب برای نشست و تشکیل شورایی به نام کمیسیون جنگل بوده است. این ساختمان بعد از نهضت جنگل با اندکی تعمیر به صورت مدرسه‌ای در آمد و بعدها به علت آسیب دیدگی و عدم تعمیرات به موقع به صورت بنایی متروک باقی ماند.
حمام قدیمی کسما: این حمام با بافت سنتی و پیشینه تاریخی ۷۰ ساله خود، یکی از بناهای تاریخی صومعه‌سرا بشمار می‌رود که در کنار راه جاده کنونی کسما واقع شده است.
علاوه بر نقاط دیدنی یاد شده در گوشه و کنار صومعه‌سرا مساجد قدیمی و درخت‌های کهنسال و بقاع متبرکه‌ای که تعداد آن به ۶۲ مورد می‌رسد، از جاذبه‌های منحصر بفردی بشمار می‌رود.
مناره آجری گسکر (مناره بازار) :
یکی از زییاترین و در عین حال با شکوه ترین بناهای برجای مانده از دوره سلجوقی است که در ۹ کیلومتری غرب شهرستان صومعه سرا و بر سر راه دهکده جاده کنار به مناره بازار بنا شده است.
این مناره که در مسیر راه جاده شاه عباسی قرار گرفته است یکی از مهمترین آثار تاریخی گیلان زمین به شمار می رود. مناره گسکر شکلی شبیه مخروط داشته و مقطع این مناره دایره ای شکل بوده که با حرکت به سمت بالا از قطر این مناره کاسته می شود، محیط این مناره در سطح زمین ۱۹ متر و قطر آن در قسمت پائین مناره هفت متر و در فوقانی مناره به ۲.۳۵ سانتیمتر می رسد که با احتساب ضخامت ۱.۳۰ سانتیمتری دیوار قطر داخلی مناره در ارتفاع ۱۰ متری از سطح زمین به ۲.۵ متر می رسد.
ارتفاع اولیه مناره ۳۰ متر بود، پنج متر آن بر اثر شرایط جوی و آب و هوایی منطقه و ۱۳ متر آن به دلیل زلزله سال ۱۳۶۹ فرو ریخت و تنها ۱۲ متر از مناره بر جا مانده است. مناره آجری گسکر از آجر و ملات ساروج ساخته شده است از مصالح به کار رفته در این مناره می توان به آجرهای مربع شکل به ابعاد ۲۰ در ۲۰ در پنج سانتیمتر و ملات ساروج اشاره کرد.
تنها تزئین این مناره دو ردیف آجر کاری تزئینی با نقوش هندسی بوده که به دلیل فرو ریختن قسمت فوقانی مناره قابل مشاهده نیست و در بقیه قسمتها کاملا ساده و بدون آرایش است، تنها راه ورود به مناره از طریق یک در ورودی است که در قسمت جنوب غربی مناره واقع شده و با قوسی زینت گرفته است و تنها راه رفتن به بالای مناره پله های مارپیچی است که توسط یک ستون نگهدارنده در وسط به ابعاد ۱۰ در ۹۰ سانتیمتر ایستایی یافته است.
ارتفاع پله های مارپیچ مناره ۲۵ سانتی متر است و عرض پله ها در قسمت دیواره مناره به ۴۰ سانتیمتر و در قسمت ستون نگهدارنده پله ها به ۱۵ سانتیمتر می رسد. دو نورگیر به ابعاد ارتفاعی یک متر، عمق ۱.۳۰ سانتیمتر و پهنای ۱۰ سانتیمتر در مناره مشهود است، نور گیر اول در ارتفاع شش متری از سطح زمین قرار گرفته و در اثر زلزله سال ۱۳۶۹ تخریب نشد ولی نورگیر دوم همراه با فرو ریختن دیواره از بین رفت که پس از عملیات مرمت این نورگیر را به همان شکل و اندازه نورگیر اول در آوردند.
هشت متر از این مناره به همان فرم و شکل اولیه مرمت شده است و هم اکنون ارتفاع مناره به ۲۰ متر می رسد. ساختمان این مناره طبق نوشته رابینو در کتاب دارالمرز به نقل از خوچکو به چهل گوش چمنی نسبت می دادند، ولی از نظر تاریخی صحت این موضوع اثبات نشده است و از سوی به روایات محلی سازنده این مناره ( چهل گوشی چمنی ) شخصی بوده که زمانی با اقتدار حکومت می کرده و اعلام داشته که قصد دارد با خدا مبارزه کند و برای صعود به آسمان دستور ساخت چنین مناره ای را داده است.
هدف اصلی از ساخت مناره گسکر معلوم نیست
در هر صورت هدف اصلی از ساخت این مناره بر ما پوشیده است چه بسا که این مناره در دل جنگلی انبوه “هفت دغنان” بوده و نه به کار راهنمایی می آمده و نه کسی می توانسته بر بالای آن دیده بانی کند ولی از نظر بهره برداری احتمالاً به منظور تعیین زمان دقیق طلوع و غروب خورشید استفاده می شده است.
مناره دیگری شبیه این مناره در روستای کلده فومن قرار دارد و در محوطه منزل مسکونی یکی از روستائیان واقع شده است که آجرهای آن به دلیل شرایط آب و هوایی از بالا فرو ریخته و از پائین نیز به دل خاک فرو رفته است و تنها قسمت باقیمانده و ایستایی این مناره که مشهود است به چهار متر می رسد، همین قسمت باقیمانده نشاندهنده سبک معماری و شباهت فوق العاده زیاد این دو مناره است تا جائیکه اهالی معتقدند این دو مناره توسط یک راهروی زیرزمینی به هم متصل بوده اند.
مناره گسکر در حال تخریب است
این مناره هم اکنون در حال تخریب است و در صورت عدم رسیدگی و مرمت شاهد نابودی یکی دیگر از یادمانهای تاریخی این مرز و بوم خواهیم بود.
گرد آوری: منیره عزیزی
دانشجوی مدیریت جهانگردی
منبع:guilanview.blogfa.com
منبع: سایت کرکان بندرانزلی (www.karkan.ir)
