با وجود این‌که هر ساله در فصل‌های مختلف سال و در زمان‌های تعطیلات و غیر تعطیلات، جمعیت زیادی به شمال کشور و مخصوصا استان گیلان سفر می‌کنند، اما باز هم سال به سال از جمعیت افرادی که دوست دارند به این استان‌های همیشه سبز سفر کنند، کم نمی‌شود. بوی جنگل و ییلاق، بوی باران، بوی چای و شالی و قدم زدن در ارتفاعات و مزارع همیشه سبز گیلان همیشه جزئی از خاطرات‌مان بوده و هست.

روزهای عید نوروز به واسطه تعطیلات چند روزه‌اش، همیشه جزء روزهایی بوده که خانواده‌ها بار سفر می‌بندند و بسیاری از آن‌ها ترجیح می‌دهند که به سمت شمال کشور حرکت کنند و از آب و هوای خوش بهاری- زمستانی این خطه از کشور بهره ببرند. البته باید این را متذکر شد که افرادی که به قصد شمال کشور و گیلان توشه سفر می‌بندند، می‌دانند که ممکن است با هوای بارانی مواجه شوند.

گیلان به لحاظ موقعیت طبیعی، دارای جاذبه‌های گسترده‌ای است که سرتاسر این استان را در بر گرفته است که برخی از آن‌ها فصلی دارند و برخی دیگر محدودیت فصلی ندارند و در همه فصول قابل استفاده‌اند. استان گیلان با وسعت ۲۲ هزار کیلومتر مربع، دارای آب و هوای معتدل مدیترانه‌ای است که شامل ۱۶ شهر، ۱۶ بخش و ۴۵ دهستان است. شهرستان‌های این استان عبارتند از: آستارا، آستانه اشرفیه، اَملَش، بندر انزلی، رشت، رضوانشهر، رودبار، رودسر، سیاهکل، شَفت، صومعه‌سرا، طوالش، فومَن، لاهیجان، لنگرود، ماسال. در یک تقسیم‌بندی کلی، جاذبه‌های گردشگری و طبیعی استان گیلان را می‌توان به دریا و ساحل دریا، دریاچه‌ها و تالاب‌ها، ییلاق‌ها، جنگل‌ها، ارتفاعات، چشمه‌های آب معدنی، کوه‌ها و مراتع سبز و روستاها تقسیم کرد.

جنگل‌های گیلان از مناظر طبیعی زیبای گیلان است. جذابیت جنگل‌های گیلان در تنوع گونه‌های جنگلی آن‌هاست و همین امر آن‌ها را از جنگل‌های سوزنی برگ متمایز می‌سازد. سطح زمین‌های جنگلی گیلان را در فواصل درختان، فرشی از چمن می‌پوشاند. جنگل‌های گیلان با این بستر سبز، امکانات بسیاری را از نظر تغذیه، حیات وحش و اوقات فراغت فراهم ساخته است. جنگل‌های سراوان، تالش، لاهیجان و دیلمان از جمله جنگل‌های زیبا و دیدنی گیلان است.

 
مرداب و تالاب انزلی:
تالاب انزلی در ساحل جنوب غربی دریای مازندران در غرب دلتای سفید رود و در جنوب بندر انزلی گسترده است. این تالاب از غرب به کپور چال و آبکنار، و از جنوب به صومعه سرا و بخش‌های شهرستان رشت، محدود شده است. این تالاب محل تخم ریزی آبزیان و پناهگاه و مأمن پرندگان بومی و مهاجر است. در داخل تالاب، جزایر زیبایی وجود دارد و دو شهر زیبای انزلی وآب کنار در ساحل آن قرار دارند. از دیدنی‌های چشم نواز تالاب انزلی می‌توان از گل های نیلوفر آبی نام برد که غنچه ها و برگ های آن سر از آب برآورده و سطح وسیعی از تالاب را می پوشاند.

قایقرانی، ماهیگیری و شکار پرندگان روی تالاب انزلی، قایقرانی در دریا و گردش در پارک و بلوار ساحلی و دیدار از بازار محلی مجموعه‌ای از خدماتی است که برای گردشگران تدارک دیده شده است. انزلی، هتل‌های مناسب و تاسیسات اقامتی و پذیرایی و در کنار آن تعدادی تاسیسات گردشگری از قبیل اردوگاه جهانگردی، دهکده ساحلی و شهرک‌های توریستی دارد.

 
قلعه لمبسر:
قلعه یا دژ لمبسر در رودبار، در شمال شرقی روستای رازمیان واقع شده و جزو مهمترین قلاع اسماعیلیه در عصر سلجوقی است. این قلعه از استحکامات دوره ساسانی و قرون اولیه اسلامی و پس از قلعه الموت مهمترین قلعه به شمار می‌رفته است. این بنا یکی از عظیم ترین و وسیع‌ترین دژهای منطقه است که دو رود «نینه رود» و «لمه در» در دو سوی آن جریان دارند. قلعه لمبسر از سه جهت مخاور، جنوب و شمال به پرتگاه‌های مخوفی منتهی می‌شود. بخشی از سمت خاوری آن، یعنی سمت رودخانه نینه رود، شیب کمتری دارد.
به همین جهت، دیواری عظیم و قطور با سنگ های بسیار بزرگ ساخته‌اند که تا امروز قسمتی از آن پابرجاست و در حدود ۲۰ متر طول و ۱۰ متر ارتفاع دارد. قسمت جالب توجه دژ، آب روی آن است که تا امروز هم مسیر آن را می‌توان تشخیص داد. این آب رو که از طرف شمال وارد دژ می‌شود، به آب انبارهای مکعب مستطیل شکلی به طول ۸۰/۵ متر و عرض ۹۰/۱ متر و عمق ۹۰/۱ متر منتهی می‌شود. این آب انبارها در دل سنگ کنده شده اند. سه آب انبار دیگر مانند این‌ها در طرف شمال و مخاور و در خارج از دیوارهای دژ دیده می شود. در آخرین قسمت محوطه شیب دار دژ، در یک پارچه سنگ که از خاور به باختر کشیده شده است، چند آب انبار نزدیک یک دیگر در دل سنگ کنده شده اند و آب انبار بزرگ حدود ۱۲ متر طول دارد. این آب انبارها تنها مکان ذخیره آب دژ لمبسر نبوده‌اند؛ زیرا در پایین دیوار خاوری دژ، جایی که آب انبارهای خارج قلعه در سنگ کنده شده‌اند، فضای سرپوشیده‌ای در ارتفاع ۱۹۰ متری وجود دارد که با پله‌هایی ناهموار به لب رودخانه منتهی می‌شود. پهنای این فضای سرپوشیده ۹۵ سانتی متر و قطر هلال تاق آن کمی بیش از ۳۰ سانتی متر است. این فضای سرپوشیده فعلا از خاک و سنگ انباشته شده است. قلعه لمبسر یکی از شگفت انگیزترین قلعه‌های ایران است و قدمت آن به دوران پیش از اسلامی می‌رسد.

آب های معدنی:
“چشمه آب گاز سنگرود”، در روستای سنگرود از توابع دهستان عمارلو شهرستان رودبار قرار دارد.

“چشمه کلشتر منجیل”، این چشمه حدود یک کیلومتر پایین تر از سد سفیدرود در فاصله پانصدمتری جاده اصلی قزوین به رشت قرار دارد.

“چشمه آب معدنی ماسوله”، در ابتدای ورودی شهر تاریخی ماسوله در کنار پارک شهر قرار دارد.

“چشمه چشماگل”، در روستای طالم از توابع سنگر قرار دارد.

“چشمه ماستخور”، در روستای ماستخور نزدیک رودبار در جبهه غربی سد منجیل قرار دارد.

“چشمه آب معدنی سجیران”، در اشکور بالا، نزدیکی روستای سجیران واقع است.

ییلاق ها:
مناطق ییلاقی گیلان که در حال حاضر مورد استفاده قرار می‌گیرد عبارت است از:
“نواحی ییلاقی جواهر دشت”، در ارتفاعات شرق گیلان قرار دارد و ییلاقِ نواحی چابکسر و واجارگاه و رحیم آباد به شمار می‌روند.

“ییلاق های واقع در مسیر دره رودخانه پل رود”، دره بسیار زیبای پل رود ، پس از گذشت از روستای دیماین به نواحی ییلاقی این ناحیه می رسد. دره پل رود به دو شاخه تقسیم می شود و هر یک به ییلاق های واقع در مسیر خود می رسد.

“ییلاق های دیلمان و اسپیلی”، ییلاق های این ناحیه، هم از نظر چشم انداز و هم از نظر آثار تاریخی و فرهنگی دارای اهمیت بسیار است.

“ییلاق های نواحی رودبار”، این ییلاق ها را می توان به دو قسمت تقسیم کرد: نخست ییلاق های واقع در شرق سفیدرود که عمدتاً در عمارلو ، توتکابن و پره سر قرار دارند.

“ییلاق های تالش و آستارا”، ماسوله جنوبی ترین ییلاق تالش است و پس از آن ییلاق های ماسال و شاندرمن قرار دارند. ییلاق «تالش دولاب» ، ییلاق «مریان» ، ییلاق «سوباتان» در این منطقه از این زمره اند. شهر آستارا، از طریق گردنه حیران به نواحی ییلاقی آستارا مربوط می‌شود.

اسپی دشت:
اسپی دشت از ییلاقات شهرستان ماسال، در ۵۰کیلومتری شمال غرب رشت قرار دارد و برای رفتن به این دشت باید ورزشکار بود چرا که باید فاصله‌ای تقریبا دو ساعته را پیاده راه رفت.

گردنه حیران:
حیران، نام روستایی در استان گیلان است که در مسیر راه ارتباطی آستارا به اردبیل واقع شده و به دلیل شرایط آب و هوایی مناسب در طی سالیان و زیبایی بیش از حد گردنه حیران، مورد توجه گردشگران قرار گرفته و ساخت و ساز بناهای تفریحی و گردشگری در آن افزایش یافته ‌است.
این گردنه که آخرین منطقه حفاظتی استان گیلان محسوب می‌شود، از یک طرف مشرف به کوه‌های پوشیده از جنگل‌های انبوه ‌است و از سویی مشرف به دره‌ای نه چندان عمیق که از میان آن رود «آستاراچای» عبور می‌کند این رود تعیین کننده مرز استان گیلان ایران و کشور آذربایجان است.

قلعه رودخان:
قلعه رودخان نام قلعه‌ای تاریخی در ۲۰ کیلومتری جنوب غربی شهر فومن در استان گیلان است. برخی از کارشناسان، ساخت قلعه را در دوران ساسانیان دانسته‌اند. این قلعه با ۶/۲ هکتار مساحت بر فراز ارتفاعات روستای رودخان قرار دارد. دیوار قلعه ۱۵۰۰ متر طول دارد و در آن ۶۵ برج و بارو قرار گرفته شده‌است. این بنا به وسیله سنگ و آجر ساخته شده و در بخش های آسیب پذیر و نقاط حساس، سنگ با ملات ساروج به کار رفته، اما در مسیر اطاق ها، برج ها و سقف های گنبدی شکل از آجر، گچ و ملات ساروج استفاده شده است. ارتفاع دیوارها متفاوت و از ۳ تا ۱۰ متر متغیر است و در نقاط نفوذ پذیر قلعه، دیوارها و باروها قطور و ارتفاع بیشتری دارند.

 قلعه رودخان میراث مهمی است از دژهای نظامی حکومتی در گیلان. این قلعه مهم تاریخی که مدت ها مرکز فرمانروایان گیلان بوده است، از بزرگترین و باعظمت ترین دژهای نظامی گیلان و حتی ایران محسوب می شود. قلعه رودخان در فاصله ۲۰ کیلومتری جنوب غربی فومن واقع شده است. مساحت قلعه بالغ بر ۵۰ هزار مترمربع و در ارتفاعی بیش از ۶۰۰ متر در بلندترین نقطه کوه واقع شده است.

از روستای قلعه رودخان تا خود قلعه طبیعت بسیار زیبا و چشم اندازهای زیادی وجود دارد که توجه هر بیننده‌ای را به خود جلب می‌کند. رفت و آمد با وسیله نقلیه تا فاصله یک و نیم کیلومتری قلعه رودخان امکان دارد. در مسیر صعود به قلعه، درختانی با قدمت زیاد، به سمت آسمان سربرافراشته اند و نور از لابه لای شاخه‌های این درختان به پایین می‌ریزد.

 آبشار لونک:
این آبشار در منطقه جنگلی کنار جاده کوهستانی سیاهکل به دیلمان پس از شهر سیاهکل قرار دارد و فاصله آن تا شهر سیاهکل حدود ۲۵ کیلومتر است. این آبشار دوقولو، تنها یکی از آبشارهای کوچک و بزرگ این منطقه است. آبشار لونک در فصل بهار و پاییزآب فراوانی دارد و در تابستان کم آب است. این منطقه علاقه مندان خاص خود را دارد و زوج‌های جوان در روز عروسی خود به کنار این آبشار آمده و عکس‌های به یاد ماندنی می‌گیرند.

ماسال:
شهرستان ماسال در شمال غربی استان گیلان و در جنوب شرقی تالش قرار گرفته است. مساحت این شهرستان حدود ۴۸۰ کیلومتر مربع است. ماسال از شمال به گسکر و شاندرمن، از غرب و جنوب غربی به خلخال، از شرق به فومن و صومعه سرا محدود است.

 از مناطق دیدنی این شهرستان می‌توان به منطقه جنگلی طلاسکو، سورکوم، آری دول، شالماء، چسلی، ییلاق تلارگاه، ییلاق خندیله پشت، ییلاق بیلگاه دول، ییلاق مورجونه، ییلاق اسپی دشت، ییلاق رشته پشت، ییلاق مولومه بند، ییلاق شنبه راه، ییلاق اولسبلنگاه، ییلاق واشیار، ییلاق سی فی، ییلاق نمنه پشت و ییلاق سوچاله اشاره کرد.

ماسوله:
ماسوله در ۵۵ کیلومتری رشت در استان گیلان قرار دارد. این شهر در ناحیه‌ای کوهستانی و جنگلی در دامنه‌ای صخره‌ای با وسعت ۱۶ هکتار و ارتفاع ۱۰۵۰ متر از سطح دریای آزاد ساخته شده‌است. ماسوله در ۳۲ کیلومتری جنوب غربی شهرستان فومن قرار دارد و از غرب به خلخال، از شمال به ماسال و از جنوب به طارم محدود است. این شهر طی شماره ۱۰۹۰ در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده‌است.

 ماسوله دارای معماری منحصر به فردی است. محوطه جلوی خانه‌ها و پشت بام‌ها هر دو به عنوان پیاده رو استفاده می‌شوند. خیابان‌های کوچک و پله‌های بسیار به هیچ وسیله نقلیه موتوری اجازه ورود نمی‌دهد. معماری ماسوله در یک جمله توصیف می‌شود: حیاط ساختمان بالایی پشت بام ساختمان پایینی است. این نوع معماری منحصربه فرد هر ساله در فصل‌های تابستان و بهار گردشگران بسیاری را به سمت خود می‌کشاند.

آبشار ویسادار:
آبشار ویسادار از زیباترین آبشارهای ایران و سومین آبشار مرتفع استان گیلان است. این آبشار به معنی “سایه درخت بید” است که در ۱۶ کیلومتری شهر پره سر در شهرستان رضوانشهر واقع شده و همچون نگینی در دل جنگل‌های زیبایی این منطقه می‌درخشد.

تپه مارلیک:
تپه باستانی مارلیک در دره گوهر رود در کنار شهر رودبار گیلان قرار دارد. این تپه با وسعت حدود یک هکتار در کنار باغ‌های زیتون و بیجارهای برنج قرار دارد. این تپه یک محوطه باستانی در کرانه غربی سفیدرود و در دره “گوهر رود” استان گیلان است. تپه مارلیک بقایای به جای مانده از تمدن باستانی متعلق به دست کم ۳۰۰۰ سال پیش است. پژوهشگران گمان می برند که این تپه آرامگاه خصوصی فرمانروایان و شاهزادگان مردمان این تمدن بوده است.

پل خشتی تمیجان رودسر:
این پل خشتی در ۶ کیلومتری جنوب غربی رودسر گیلان روی رودخانه تمیجان قرار دارد. از نوع طاق‌ها و مصالح به کار رفته در این پل می‌توان آن را به دوره صفوی نسبت داد. در ۲ طرف طاق جناحی میانین، ۲ اتاق کوچک در میان پایه‌های پل ساخته شده که در هر طرف پل ۲ پنجره دارد. در ۲ طرف عرض پل جان‌پناهی آجری به بلندای ۵۰ سانتی متر ساخته شده تا از افتادن افراد و چهارپایان جلوگیری شود. پل خشتی لنگرود نیز نمونه‌ای از این پل است. بدنه و پایه‌های پل آجری است، ولی کف پل سنگفرش است و دارای چهار دهانه بزرگ است. این پل ۷۰۰ سال قدمت دارد و در آستانه تخریب قرار گرفته است. پل خشتی تمیجان در فهرست آثار ملی کشور با شماره ۱۱۲۵ به ثبت رسیده‌است.

 
این مناطق دیدنی و زیبای شمال ایران، تنها بخشی از طبیعت بکر منطقه گیلان بود که نام برده شد، اما هستند مناطقی که حتی پای گردشگران به آن‌جا نرسیده است.

 
“ابراهیم محسنی” رییس سابق جامعه هتلداران استان گیلان درباره جاذبه‌های طبیعی و گردشگری این استان می‌گوید: بخش عمده‌ای از استان گیلان در ایام نوروز و در فصل بین زمستان و بهار، سرد است که اگر مسافران به آنجا بروند، حتما دچار مشکل خواهند شد. اما از جاذبه‌های طبیعی و گردشگری این استان می‌توان ماسوله، قلعه رودخان، امامزاده ابراهیم، تپه‌های ماسال، تالاب انزلی، بام سبز لاهیجان، بخش‌ها و کوپه‌های جنگلی اشکورات رودسر، سواحل دریای خزر و خیلی مکان‌هایی که بسیار خوش آب و هوا هستند، نام برد.

 
وی همچنین درباره شرایط گیلان برای مسافرت در ایام نوروز به خبرنگار برنا توضیح می‌دهد: ایام عید و نوروز، مردم گیلان چه بخواهند و چه نخواهند، عده‌ی زیادی از هموطنان به شهرشان می‌آیند و آن طور که اطلاع دارم، همه عواملی که در خدمات رسانی دخیل هستند، هماهنگی کاملی دارند، از ریاست سازمان گردشگری استان گرفته تا استانداری، شهرداری‌ها و نیروهای انتظامی و فرمانداری‌ها در یک برنامه هماهنگ، آماده هستند تا به پیشواز مهمانان نوروزی بروند. البته ظرف دو سه سال گذشته، امکانات رفاهی استان، دو برابر شده است؛ هم هتل‌ها و هم مراکز خدمات درمانی، بهداشتی و رفاهی خوبی ساخته شده است.

 
محسنی در پایان می‌افزاید: در این فصل آب و هوای استان گیلان در روستاها و شهرهای مختلف، متفاوت و تقریبا همراه با باران و آفتاب است که بستگی به زمان سفر مسافران در روزهای تعطیلات دارد.

منبع: نیک صالحی