یکی از فرآورده های مهم استخراجی از سبوس برنج، روغن آن است. روغن برنج بخشی از نیازهای غذایی کشورهای آسیایی مانند: چین، ژاپن و هند را تأمین می کند. (کشورما، تاکنون تجهیزات، علم وتخصص لازم را برای استخراج، تصفیه و تحقیقات تولید این روغن، در دسترس نداشته است.) این روغن مواد مختلفی را در خود جای داده است. یکی از مهمترین و شناخته شده ترین این مواد همان ویتامین E است. این ویتامین همانگونه که می دانید، ویتامین محلول در چربی است و امروزه به عنوان یک آنتی اکسیدان بسیار قوی در جهان علم مطرح شده است. خاصیت آنتی اکسیدان ویتامین E، خواصی نظیر ضد پیری و ضد چروک را برای این ویتامین ارزشمند توجیه می کند. جالب اینکه این ویتامین خاصیت ضد سرطان بسیار مؤثری دارد و از این رو بسیاری از پزشکان مصرف آن را برای تمامی افراد مسن و میانسال ضروری می دانند.
ماده فعال دیگری که در روغن برنج خودنمایی می کند، اریزانول است. این چربی فعال، امروزه به یکی از پرکاربردترین داروهای کاهش دهنده کلسترول خون تبدیل شده است. جالب اینکه برنج یکی از اصلی‌ترین منابع این ماده محسوب می شود. سایر اسیدهای چرب اشباع شده و نشده مانند فیتواسترول‌ها، توکوترینول‌ها، توکوفرول‌ها و اسکواس‌ها نیز به گونه‌ای در دانه‌های بلورین برنج جمع شده و توازن را به طور کامل برقرار کرده و برنج را به یکی از موادغذایی بسیار ارزشمند و مفید برای کاهش کلسترول خون، افزایش توازن هموستاز خون و ضد سرطان تبدیل کرده است.
روغن برنج در خدمت پوست
آنچه کمتر مورد توجه قرار می گیرد خواص برنج و روغن آن برای پوست است. اگر شما تا به حال از این روغن برای تمیز کردن پوست صورت‌تان بهره برده باشید ، حتماً متوجه شده‌اید که خاصیت پاک‌کنندگی این روغن نقره فام، بسیار بالاست. اما این تنها قسمت کوچکی از قضیه است، چرا که جنس چرب این روغن باعث می شود که برنج خاصیت لایه برداری متوسط داشته باشد. این بدان معناست که اسیدهای چرب موجود در روغن برنج به سلول‌های شاخی و مرده سطح پوست متصل شده و آنها را به آرامی از روی پوست برمی دارد. این امر باعث می شود پس از ماساژ ملایم صورت با روغن برنج، پوست شما کاملاً صاف و نرم و براق شود.
روغن برنج و جوانی پوست
خاصیت دیگر روغن برنج، تغذیه پوست است. آنها که پوست خشک و چروک خورده‌ای دارند، بیشترین استفاده را از این منبع غنی اسیدهای چرب می برند. اگر یک شب، پوست‌تان را با برنج تنها بگذارید متوجه خواهید شد که اسیدهای چرب و آمینه بسیار ارزشمندی که به وفور در این روغن یافت می شوند، آرام آرام از لایه‌های سطحی پوست شما عبور کرده و به اعماق پوست وارد می شوند.
از این رو است که مصرف طولانی مدت روغن برنج به صورت شبانه، روی پوست به افزایش خاصیت ارتجاعی و جوانی پوست و کاهش خط و خطوط پوست کمک قابل توجهی می کند.
برنج و مو
دیگر عاملی که در برنج باعث شده آن را یک حامی بزرگ برای پوست و موهایمان بدانیم، وجود مقادیر قابل توجه ویتامین B در برنج است. آنهایی که به سبب تلخی روزگار یا ارث و میراث گذشتگان و یا فقر غذایی به ریزش مو مبتلا و به مطب پزشکان رفته‌اند، خوب می دانند که اولین دارویی که هر پزشکی پس از کند و کاو درباره علت بیماری برای آنها تجویز می کند، ویتامین‌های گروه B و به خصوص۵ B است چرا که این ویتامین خاصیت عجیبی در تحریک سوخت و ساز سلول‌های زنده و فعال پیاز مو دارد، یعنی همان چیزی که یک موی فعال برای زیستن و رشد کردن به آن نیاز دارد.
ترمیم پوست با برنج
اما کاربرد ویتامین B تنها به ریزش مو محدود نمی شود. این ویتامین در مواردی که فرد تحت عمل جراحی قرار می گیرد بسیار مفید است، چرا که تجویز خوراکی و موضعی آن ترمیم پوست را سرعت می بخشد. این امر باعث شده افرادی که اقدام به لایه برداری، میکرودرم ابریژنیا و لیزر درمانی می کنند، برای اینکه پوست‌شان زودتر ترمیم شود از کرم‌های موضعی با عنوان ب پانتنول یا دکس پانتنول استفاده کنند که حاوی ویتامین۵ B است. جالب آنکه این ویتامین به مقدار بسیار زیادی در برنج یافت می شود و خود گویای این موضوع است که چرا برنج تا این حد برای پوست ما مفید است. خیلی‌ها تصور می کنند برای اینکه پروتئین بدن‌شان تأمین شود باید گوشت بخورند. این طرز فکر که غذای گوشت‌دار غذای مقوی است در میان بسیاری از افراد جا افتاده است.
ولی درواقع اینطور نیست، چرا که پروتئین در گیاهان نیز درصد قابل توجهی از وزن آنها را تشکیل می دهد و در بسیاری از مواقع می توانند جایگزین مناسبی برای گوشت و منابع حیوانی باشد، به خصوص که منابع حیوانی معمولاً با داشتن کلسترول بالا برای افراد مسن و بیماران قلبی، چندان مناسب نیست. یکی از این گیاهان، برنج است. پروتئین درصد بالایی از وزن خالص برنج را تشکیل می دهد و این رقم به حدود ۱۱ درصد می رسد و در صورت همراهی برنج با حبوبات مثل لوبیا و عدس به تنهایی و بدون مصرف گوشت، نیاز روزانه پروتئین فرد را تأمین می کند. اما پوست ما نیز به شدت به این پروتئین نیازمند است چون ساختمان اصلی لایه خارجی و کراتینی پوست، از پروتئین تشکیل شده و در صورتی که این لایه دچار آسیب شود، پوست بدون محافظ مانده و بسیار آسیب پذیر می شود. این است که مصرف پروتئین، یکی از اصول محافظت از پوست محسوب می شود و چه پروتئینی بهتر از برنج که خواص بی شمار آن در سطور بالا از نظرگذشت.
کشفیات جدید علمی در خصوص دیگر فواید سبوس
هم اکنون پزشکان اتفاق نظر دارند که سبوس مهم ترین راه درمان طبیعی یبوست به شمار می رود . جلوگیری از یبوست نیز از بروز بواسیر ، التهاب دیورتیکول (کیسه ای مدوربه اشکال و اندازه های مختلف است که در جدار داخلی روده ایجاد می شود)، سرطان کولون، شقاق، فیستول، شکاف بافت معده و عفونت های دستگاه گوارش (که غالباً در میان افراد مسن مشاهده می گردد) پیشگیری می کند.
توصیه می شود همراه با مصرف سبوس، مایعات و آب فراوانی نیز مورد مصرف قرار گیرد.
بر اساس پژوهش های مختلف ، سبوس غنی ترین منبع غذایی فیبر و الیاف گیاهی محسوب می شود. این فیبر و الیاف را که بیشتر مواد سلولزی و همی سلولزی می باشد، اکثر مردم می شناسند و می دانند که مصرف آن موجب افزایش حجم مدفوع می گردد. افزایش حجم مدفوع عامل اساسی مبارزه با یبوست و بیماری کولون و پیدایش سرطان کولون می باشد.
البته باید گفت که فیبرهای گیاهی به دو نوع محلول و نامحلول تقسیم می شوند. سبوس گندم جزء فیبرهای غذایی نامحلول است که در جلوگیری از یبوست و سایر بیماری های روده بزرگ تاثیر زیادی دارند.
سبوس جو و برنج جزء فیبرهای محلول می باشند که اثر زیادی در کاهش کلسترول خون دارند.
سبوس، ملین و مسهل قوی ( ضد یبوست )
یکی از پژوهشگران علوم تغذیه و فیزیولوژی دستگاه گوارش به نام جین کاربر می گوید : “در تنظیم سیستم گوارشی و رفع یبوست هیچ ماده ای با قدرت سبوس برابری نمی کند. سبوس موجب رانش مدفوع در طول لوله های روده ی کوچک و بزرگ شده و در عین حال تاثیر فراوانی بر حرکات موجی شکل روده ها دارد”.
علاوه بر آن یبوست باعث جذب سموم مدفوع و ورود آنها به خون شده و خون را کثیف و غلیظ می سازد. پیداست که خون آلوده محیط مناسبی برای تغذیه ی سلول ها و نیز گلبول های سفید و قرمز نبوده و سبب تیرگی رنگ رخسار و رسوب مواد سمی در انتهای مفاصل و درد و التهاب آنها در نواحی کمر و پا می گردد. به ویژه اگر همراه با اوره و اسید اوریک بالا ناشی از مصرف زیاد مواد پروتئینی مانند گوشت های قرمز باشد ، این اثرات تشدید می شود.
یبوست بر سیستم عصبی و روابط و رفتار افراد نیز اثر می گذارد و موجب بروز عصبانیت ، پرخاشگری ، افسردگی ، تنش های روانی، خستگی های مفرط، کوفتگی بدنی، بی حوصلگی، کسالت و سرانجام پیری زودرس در اثر رادیکال های آزاد می گردد.
فیبرهای گیاهی به دو نوع محلول و نامحلول تقسیم می شوند. سبوس گندم جزء فیبرهای غذایی نامحلول است که در جلوگیری از یبوست و سایر بیماری های روده بزرگ تاثیر زیادی دارند.سبوس جو و برنج جزء فیبرهای محلول می باشند که اثر زیادی در کاهش کلسترول خون دارند.
توصیه می شود هنگام مصرف سبوس ، از نوشیدن مایعات به ویژه آب ، آب میوه ها و نیز مصرف روغن زیتون غافل نشوید. این مواد به اثر بخشی سبوس در حفظ سلامتی بدن کمک می کنند.
گروهی از پژوهشگران انگلیسی به سرپرستی “کومانگ” از دانشگاه کمبریج انگلیس، اقدام به مقایسه ی اثر سبوس و اثرات هویج ، کلم و سیب در تنظیم حرکات دودی شکل روده در میان ۱۹ هزار فرد سالم و طبیعی نمودند و به این نتیجه رسیدند که اگر چه سبزیجات و میوه اثرات ملین خوبی در روده های انسان دارند، اما میزان این اثر هرگز به پای تاثیر سبوس بر روده ها نمی رسد.
پژوهشگران دانشگاه کمبریج به این نتیجه رسیدند که مصرف روزانه ی ۵۰ گرم سبوس، وزن مدفوع و سهولت خروج آن از روده ها را دو برابر می کند.
برای دستیابی به چنین اثری باید ۵ فنجان هویج یا کلم پخته یا ۱۱عدد سیب خورده شود تا اثر ۵۰ گرم سبوس را در بدن داشته باشد.
در طی پژوهشی دیگر روشن شده که مصرف روزانه ۱۵ گرم سبوس به اضافه ی مصرف انواع غذاهایی مانند دانه های گیاهی، شیر یا سیب زمینی منجر به درمان ۶۰ درصد از مبتلایان به یبوست گردیده است.
فیبر و الیاف گیاهی سبوس عامل باز دارنده ی سرطان کولون
پژوهش های جدید نشان می دهد که مصرف سبوس و نان سبوس دار احتمال پیدایش سرطان کولون و راست روده را کاهش می دهد.
سبوس موجب تخمیر و آزاد سازی ترکیبات ناشی از سوخت و ساز بدن در کولون می گردد و همین پدیده یعنی پیدایش ترکیبات ناشی از فعل و انفعالات متابولیسم، عامل باز دارنده در پیدایش سرطان روده ها و مانع حدوث بیماری های دستگاه گوارش است.
آیا زیاده روی در مصرف سبوس مجاز است؟
همان گونه که کاهش یا عدم مصرف سبوس برای عملکرد سیستم گوارشی مناسب نیست، افراط و زیاده روی در مصرف سبوس نیز عارضه به وجود می آورد. بنابراین توجه به نکات زیر ضروری است :
– زیاده روی در مصرف سبوس ممکن است ایجاد اسهال نماید.
– زیاده روی در مصرف سبوس منجر به انسداد روده و التهاب دیورتیکول روده می شود.
– توصیه می شود پس از مصرف سبوس، مایعات و آب فراوانی نیز مورد مصرف قرار گیرد.
پس رعایت اعتدال و میانه روی در مصرف هر نوع ماده غذایی ( هر چند که مفید باشد ) لازم و ضروری است.
موفق باشید
منبع: نیک صالحی
