نمایی از ضلع جنوبی پل خشتی لنگرود؛ اردیبهشت ۱۳۸۸ خورشیدی- عکاس: خانی خلیفه محله

امروزه، از پل خشتی لنگرود که از آجر و ساروج ساخته شده است، بعنوان معروف ترین بنای تاریخی و نماد شهر لنگرود  یاد می شود. این پل تاریخی بر روی رودخانه لنگرود  ساخته شده است. در گویش گیلکی لنگرودی، به آن خَشته پٌل و خَشته پورد می گویند.

تاریخ ساخت
بر اساس اطلاعات کتاب تاریخ خانی  تا سال ۹۱۲ هـ . ق در شهرلنگرود، فقط پلی چوبی موجود بود. از این رو ساخت این پل را می توان به زمان حکام کیایی گیلان منسوب دانست. هر چند پاره ای از بومیان ساخت این پل را منطقه به دوران تیموری و ایلخانیان  نسبت می دهند که البته سند و مدرک معتبری در این باره در دست نیست؛ اما در کتاب دارالمرز ولایات گیلان نوشته ی رابینو ساخت آن را مربوط به دوران صفویه ذکر نموده است.

 مشخصات پل
پل از یک سطح میانی و دو بخش جانبی شیب دار تشکیل شده و طول قسمت اول آن ۱۰/۱۵ متر و دو قسمت جانبی ۱۰ الی ۱۱ متر است . عرض پل در قسمت میانی و بین دو جان پناه ۳۴۵ تا ۳۵۰ سانتیمتر و عرض قسمت جان پناه ها هریک ۴۵ و ارتفاع آنها ۳۵ سانتیمتر است . عرض کلی پل ۴۳۰ سانتیمتر است . محل عبور عابر پیاده روی پل را در مرمت های اخیر با قلوه سنگ مفروش ساخته اند . پل دارای دهانه با طاق جناقی نسبتاً کند است. دو فرو رفتگی در پیشانی پل و در فاصله بین دو قوس قرار دارد . هر یک از قوس ها در سمت بیرونی دارای یک نوار آجرکاری به عرض ۱۲ سانتیمتر است که حالتی تزیینی و برجسته دارند. علاوه بر آن در کناره ی قوس ها آجر چینی خاصی نیز انجام شده و حاشیه ای به عرض ۶۰ سانتیمتر را به وجود آورده است. پایه میانی قطور پل ۴ متر عرض دارد و دو موج شکن یا سیل برگردان در دو طرف پل برای کاستن از فشار آب در ایام افزایش سطح آب تعبیه شده است. یک دهانه کوچک بین پایه میانی پل و یک طاق نمای جناقی بر بالای آن با عرض ۵۰ سانتیمتر وجود دارد.

 منابع:
تاریخ خانی ، تألیف علی بن شمس الدین لاهیجی در سده دهم ، مشتمل بر چهل سال تاریخ گیلان (از ۸۸۰ تا ۹۲۰)
درالمرز ولایت گیلان، مولف ” ه.ل. رابینو “