یکی بود یکی نبود. یه خاله نرگس بود که مامای تمام دهات اطراف بود. یه سال آخرهای تابستون که همه بار و بندیل هاشون رو جمع کرده بودند تا از ییلاق به گیلان کوچ کنند خاله نرگس گفت من می خواهم امسال ییلاق بمونم. هرچی پسرها و دخترها و نوه هاش بهش گفتند زمستون ییلاق خیلی سرده و تنهایی مشکله، اما خاله نرگس زیر بار نمی رفت و می گفت امسال می خواهم ییلاق بمونم. کم کم همه رفتند و اوایل پاییز گالش ها (چوپان) هم ییلاق را ترک کردند. هوا هروز سرد تر و سرد تر می شد. تک و توک دانه های برف هم شروع به ریزش کردند. یه شب که خاله نرگس خوابیده بود با صدای: بوم بوم! از خواب پرید. اولش ترسید بعد به خودش گفت لابد صدای زوزه باد بود. تازه می خواست دوباره سرش را رو بالش بگذاره که صدای کوبیدن در را شنید. نزدیک بود از ترس زهره ترک بشه. سرش را برد زیر لحاف و خودشو جمع کرد. یک دفعه یه صدایی گفت: خاله نرگس! خاله نرگس! درو باز کن!. بیچاره خاله نرگس نزدیک بود سکته کنه. خدایا نجاتم بده، این کیه که اسم منو میدونه و این وقت شب می خواد بیاد تو خونه ام. صدا این بار گفت: اگه باز نکنی درو میشکنیم. خاله نرگس دیگه چاره ای نداشت. پاشد ، لرزون و ترسون رفت جلوی در، چشمهایش را بست و یه دعایی زیر لب خواند و در را باز کرد. چشمتان روز بد نبینه بیرون چندتا جن ایستاده بودند. از اون جن های شب که پاهاشون برعکسه و انگشتان پا بطرف عقب هستند. جن های شب خیلی بدجنسند و فقط شبها زندگی می کنند و روزها غیب میشن. یکی از جن ها گفت: زود وسایل مامایی تو بردار و بریم که دختر پادشاه مون حامله است. نزدیک های جنگل که رسیدند خاله نرگس دید یه عالمه جن می خونند و می رقصند. بردنش پیش پادشاه. شاه تا اونو دید گفت: خاله نرگس اگر نوه ام پسر باشه هم وزنت بهت طلا می دم. بدا به حالت اگر دختر باشه ، میدم همینجا سر تو ببرند.

خاله نرگس را که بردند اتاق دختر شاه به جن ها گفت که آب و کمی آرد بیاورند.وقتی آوردند در را قفل کرد. دو سه ساعتی گذشت و دختر شاه زائید. خاله نرگس با دو دست زد به سر خودش و گفت : بیچاره شدم ، نوزاد دختر بود. کمی آب توی آرد ریخت و خمیر درست کرد. با خمیر یک دودول درست کرد و به زحمت بین دو تا پای نوزاد چسباند. بعد بغلش کرد و رفت پیش شاه. چند متری شاه که رسید در حالیکه دودول قلابی را به شاه نشان می داد با شادی مصنوعی بلند گفت: مبارکه مبارکه خدا یک نوۀ پسر نصیب پادشاه کرد. شاه پاشد که بیاد بچه رو بغل کنه خاله نرگس سریع با پارچه ای که آورده بود نوزاد را قنداق کرد و گفت: برای اینکه سرما نخوره. شاه یک کیسه انداخت جلوی خاله نرگس و گفت: بردار این هم پاداشت و بعد بچه را از او گرفت. خاله نرگس سر کیسه را باز کرد دید فقط گلپر توش هست. از ترس جرات نکرد اعتراض کنه. سریع خداحافظی کرد و رفت بیرون.

نزدیکهای خونه اش رسید که صدایی از پشت سر شنید که می گفت: خاله نرگس صبر کن با تو کار داریم. خاله نرگس فهمید که خمیر افتاده و فهمیدند که دختره. پاهاش رو تندتر کرد. جن ها دو سه قدمی اش رسیده بودند که آفتاب بیرون آمد. یکی از جن ها گفت: پیر کفتار، فکر نکن از دست ما در رفتی فردا شب سرت رو می بریم . بعد غیب شدند. خاله نرگس که به خونه اش رسید دید چند نفر تو حیاطش هستند. ترسید و می خواست برگرده که یکی از آنها گفت نترس خاله نرگس ما جن های روز هستیم و به آدمها کمک می کنیم. بعد اضافه کرد : با چه جراتی تو تنها اینجا ماندی. زود باش وسایلت را جمع کن ببریمت گیلان. اینجا بمانی فردا شب برمی گردند و اذیتت می کنند. خاله نرگس بار و بندیلش را که بست یکی از جن ها گفت چشمها تو ببند و باز کن. چشمهاشو بست و وقتی باز کرد دید تو حیاط خونه اش تو گیلان هست. بچه ها و نوه هاش دورش جمع شدند و شروع کردند به بوسیدنش. موقع رفتن تو خونه خاله نرگس که می خواست کیسه گلپر را برداره دید خیلی سنگینه، سر کیسه را باز کرد، نزدیک بود از شادی غش بکنه، کیسه پر از طلا بود.

ترجمه داستان به زبان گیلکی:

نرگس ماشل

یه نرگس ماشل داشتیم که قابله ی تومام دهات اطراف بو. یه سال تابسون که سر بومه و همه بار و بُنه جماگودن که بوشون گیلون، نرگس ماشل بوگوت مو امسال خَنم جوردشت بِسم، هرچی فک و فامیلون گوتن رمسون « جوردشت » خیلی سرده، تنهایی بلایی تی سر بیه هیچکه نِسه تره کومک بوکونه. نرگس ماشل زیر بار نوشو که نوشو.، اِلا بِلا که مو خَنم ایجه بِسم.
کم کم همه بوشون گیلون، پاییزکو بو که گالشونم بوشون. هوا سردا بو و تک و توک ورف هم وارس. یه شوو خوته بو که یه صودای همره ورسه: بوم! بوم!. نرگس ماشل که حسابی بترسه بو خوره دلداری بده که حتما بادِ که زوزه کَشَنه، تازه خو سره بالش سر بنه بو که هنده صودا بومه : بوم! بوم!. داشت زهره ترک ببو. سره ببورد لحاف بون و خودره جماگود. یه دفه یه نفر داد بزه : نرگس ماشل،نرگس ماشل درِ واکن!. نزیک بو سکته بوکونه. این کی هیسه که می نوم دونه و نصف شوو در زنه !. جواب نَدَه. صودای بوگوت:اگه وانوکونی، درِ ایشکنیم. نرگس ماشل بدی دِ چاره ندَره. ترسون لرزون ورسه و بوشو درِ پیش. خو چومانه دَبسه و یه دوعا بوخوند و بعدم درِ واگود

درِ پشت چن تا جن هیسابون، ایشون پایِ نیا بوگود بدی برعکسه و انگوشتون بطرف پشت نهن. وای! یا ابوالفضل! ایشون که شوو جن هیسن. شوو جنان فقط شووان تونن زندگی بکونن و روزون غیب بونن. یه جن بوگوت: زود تی اسباب قابلگی جماکون که امی پادشاه لاکو حامله و امشوو چینه. نرگس ماشل لباس که دگود راه دَکتن. نزدیکای « عسل وار » دامون که برسن بدی یه عالمه جن هیسن، خونن و رقص کونن. نرگس ماشلِ ببوردن پادشاۀ جنان پیش. تا اونه بدی بوگوت: نرکس ماشل! اگه می نوه وچه باشه تی وزن هندی تره طلا دنم. وای بر تو اگه لاکو باشه. تی سرِ بینم. نرگس ماشل خو پیش بوگوت وچه یا لاکو که می دس دِنه

نرگس ماشل ببوردن پادشاه لاکو پیش. بوگوت یه کم آرد و آب بیارین. وقتی بیاردن درِ پشت ره قوفل بوگود. دو سه ساعت که بوگذشت شاه لاکو بچی، نرگس ماشل دو تا دست همره بزه خو سرِ، لاکو بو. چی خاکی می سر فوکونم. چی بوکونم، چی نوکونم، یه خورده آبِ آرد همره قاطی بوگود و خمیر بگیت. بعدم خمیر همره یه بوله چاگود و با هیزار زحمت بچسبنی پادشاه نوه ی دوتا پایِ میان. اونه با احتیاط بغل بوگود و بوشو شاه پیش پنج شیش قدمی اون که برسی نوزادِ دوتا پای میانِ نشون بده و بلند بوگوت: موبارکه، موبارکه، خدا یه نوه ی پسر نصیب شوما بگوده. شاه خسی بیه پیشتر که نوه ی بغلاکونه نرگس ماشل از ترس اینکه خمیر زمین نکه و اونه دس رو نوبه زود پارچه همره نوزاد قنداق بوگود و بوگوت لخت نیسه که سرما نخوره. پادشاه که خیلی خوشحال بو یه کیسه پرت بوگود نرگس ماشل طرف و بوگوت: اینم تی پاداش. نرگس ماشل کیسه واگود بدی پُرِ گلپر هیسه. جرات نداشت اعتراض بوکونه. کیسه وگیت و خداحافظی بوگود راه دکت طرف خوونه

نصف ویشتر راهِ بوشو بو که یه دفه یه نفر پشت سر داد بزه: نرگس ماشل نرگس ماشل بیس تی همره کار داریم. نرگس ماشل بدونس که جن شون بفهمسن که نوزاد لاکو هیسه. پایِ تندترا گود. نزیک بو اونه برسن که آفتاب در بمه و جن شون داد بزن: پیر کفتار، فکر نوکون که از امی دس درشوی، فردا شوو وگردنیم تی سرِ بینیم. بعدم غیب ببون. نرگس ماشل نزدیکای خوونه برسه بو که بدی چن نفر اینه خونه پیش هیسن. بترسی، خسی درشو که یکی از اوشون بوگوت نترس نرگس ماشل اَمو روز جن هیسیم و آدمون کومک کونیم. نرگس ماشل اوشون پایِ نیا بوگود بدی راس گونن. یه جن بوگوت: زود تی بار و بندیل جماکون تره ببوریم گیلون. ایجه بسی فردا شوو اوشون وگردنن و تره آزاردَنن. خو ساروغونه که دَبسه یه جن بوگوت تی چومانِ دَبس و بعد واکون. نرگس ماشل چومانه دَبسه و بعدم واگود. بدی گیلون خو خونه حیاط پیش هیسه. فک و فامیلون همه جمابون و اونه کشا گیتن و موچه بزن. بعد که خسن بوشون خونه میان نرگس ماشل گلپر کیسه خس جورا گیره بدی خیلی سنگین هیسه، کیسه سرِ که واگودو نزیک بو خوشحالی ره غش بوکونه. کیسه پرِ طلا بو .

رضا اشکوری

منبع: سایت شمالیها