هویج از خانواده جعفری بوده و قسمت خوراکی گیاه، ریشه آن است. بذر و برگ هویج نیز در درمان مصرف دارد. هویج سبزی ارزان قیمتی است که در همه فصول به فراوانی یافت می‌شود و بنابر فواید بسیار آن می‌تواند به آسانی جز سبد غذایی خانواده‌ها قرار گرفته و از آنجا در درمان بسیاری از ناراحتی‌ها مفید تشخیص داده شده، مصرف روزانه هویج و آب آن ضروری ذکر شده است. سازگاری آب هویج با بستنی و شیر یا سایر آبمیوه‌ها موجب آن می‌گردد تا طعم آن برای برخی که آن را نمی‌پسندند گوارا گردد.
● عناصر موجود:
دارای عناصری مانند آهن، فسفر، منیزیم و ویتامین‌های D، C، B و پیش ساز ویتامین A، پکتین‌ها، بتاکاروتن، نمک پتاسیم، مواد ازته، گلوسیدها، فسفاتیدها (لیستین)، استرول، دیاستازهای مختلف، پینن، لیمونن، اسانسهای دوکول، کاروتول و نیز نوعی انسولین گیاهی و پاره‌ای از استروژن‌هاست. اثرات درمانی و صور دارویی آن به شرح زیر است:
● دستگاه گوارش:
بیشترین میزان پیش ساز ویتامین A که در کبد به ویتامین A می‌شود، در هویج یافت می‌گردد. این ماده عامل محافظت بدن در برابر سرطان‌ها، (خصوصا سرطان روده بزرگ) زخم معده و اثنی عشر، ورم روده بزرگ و کوچک، اسهال‌های ساده، بیماری‌های کبدی- صفراوی، مسمومیت‌ها و در رفع نفخ موثر بوده و در تقویت معده مفید شناخته شده و در رفع درد و نارسایی‌های کبدی موثر است. هویج دارای خاصیت دفع انگلی است که به دلیل وجود اسانسهای دوکول و کاروتول بوده که عامل رنگ و عطر هویج میباشد. خیسانده و دم کرده بذر هویج در درمان بیماری استسقا یا تشنگی نیز بسیار مفید بوده و اثر نیرو دهنده و اشتهار آور دارد.
● دستگاه گردش خون:
هویج به دلیل وجود ماده‌ای به نام بتا کاروتن که پیش ساز ویتامین A است،در درمان ناراحتی‌های قلبی بسیار مفید است. نوعی انسولین گیاهی شناخته شده در هویج اثر کم کنندگی مقدار قند خون را دارد. آب هویج با دارا بودن عناصری مانند آهن، فسفر و منیزیم که در ساخته شدن خون و بافتها ضرورت دارند. بنابراین در درمان کم خونی ها بسیار مفید است. نوشیدن معجون عصاره هویج، کاهو و یونجه در درمان ناراحتی‌های قلبی موثر است.
● پوست و مو:
هویج در رفع ناراحتی‌های جلدی موثر واقع می‌شود. پیش ساز ویتامین A در برطرف نمودن دانه‌ها، کورک‌ها و جوش‌های پوستی و زرد زخم میباشد. شستن زرد زخم با مخلوطی از آب هویج و شیر گاو و نمک در تسریع بهبودی آن موثر است. همچنین ضماد برگ پخته تازه هویج موجب درمان بیماری پوستی زردزخم می‌شود. هویج در کاهش چربی خون که موجب تسریع ظهور پیری می‌گردد، بسیار موثر بوده و موجب شادابی پوست و حفظ جوانی می‌گردد. پیش‌ساز ویتامین A موجب می‌شود که هویج چرخ شده، به صورت ضماد، درد ناشی از سوختگی‌ها را تسکین دهد. ضماد هویج همچنین در درمان اگزما،دمل بسیار مفید است.
گذاشتن هویج له شده و یا له شده برگ ها بر روی زخم‌ها و آبسه‌ها یا شستن آنان با جوشانده هویج موجب کاهش درد و ناراحتی آن می‌شود. جوشانده برگ هویج به صورت شستشو در درمان سرمازدگی و ترک خراش‌های پوست موثر است. لوسیون حاصل از شیره هویج برای تامین طراوت پوست صورت و گردن می‌تواند شبیه اثر خیار و کاهو و توت فرنگی مورد استفاده قرار گرفته که موجب تامین طراوت و سلامت پوست می‌گردد.مالیدن مخلوطی از اسانسهای هویج و روغن آفتابگردان و روغن جوانه گندم و روغن فندق بر پوست ناحیه اطراف چشم و پلک‌ها و بناگوش، شادابی و بهداشت پوست را بسیارتقویت می‌نماید. هویج به دلیل دارا بودن مقادیر زیاد ویتامین B در جلوگیری از ریزش مو موثر است.
● ناراحتی‌های زنان:
ویتامین C موجود در هویج موجب رفع بی‌میلی جنسی موثر بوده و آب هویج با دارا بودن عناصری مانند آهن، فسفر و منیزیم که در ساخته شدن خون و بافتها ضرورت دارند. بنابراین در درمان کم‌خونی‌ها خصوصا رفع کم خونی دختران در زمان بلوغ بسیار مفید است. خیسانده و دم کرده بذر هویج زایمان را تسریع و میزان شیر را می‌افزاید و به طور خفیفی اثر قاعده‌آور است. هویج به دلیل دارا بودن پاره‌ای از استروژن‌ها بر روی دستگاه تولید مثلی زنان اثر هورمونی دارد. ضماد هویج له شده یا برگ‌های له شده آن بر روی مواضع مورد جراحی سرطان سینه و شستشوی آن با جوشانده هویج موجب کاهش درد و تسریع درمان می‌گردد.
● کودکان:
هویج به علت دارا بودن ویتامین D، در درمان نرمی استخوان یا Rachitis بسیار موثر شناخته شده است. باید توجه داشت که پخته هویج موجب کاهش ویتامینc آن می‌گردد. با وجود این، سوپ هویج غذای مناسبی برای کودکان محسوب شده و به طور کلی در رفع یبوست بسیار مفید است. سوپ صاف شده هویج، حاصل از پخته شدن ۲۰۰ گرم هویج در یک لیتر آب که غلیظ شده و سپس به نسبت مساوی با شیر مخلوط شده باشد،در سه ماهه اول برای نوزادانی که معده حساس دارند، غذای بسیار مفیدی میباشد. در ماه های بعد می‌توان نسبت سوپ را به شیر به میزان ۲ به یک افزایش داد. شیره غلیظ‌شده هویج در دفع کرم اطفال بسیار مفید است. هویج خام در دندان بندی کودکان بسیار مفید است که می‌توان آن را باریک نموده و در اختیار کودک قرار داد.
● کلیه و دستگاه دفع:
هویج به خاطر نمک پتاسیم ادرار آور بوده و در رفع قولنج و سنگ کلیه موثر است. وجود بتاکاروتن که پیش‌ساز ویتامین A است موجب می‌شود تا اگر بذر هویج به همراه ترب، در آش پخته شود در دفع سنگ کلیه بسیار موثر واقع گردد. هویج مشکلات بی‌اختیاری ادرار را برطرف می‌سازد.
● دستگاه تنفسی:
آب هویج در درمان آسم در رفع بیماری‌های سینه، آسم و گرفتگی صدا مفید است. ناراحتی‌های تنفسی مانند سرفه، درمان درد سینه و ذات الریه مفید دانسته شده است. مخلوط آب هویج با شیر اثر خلط‌آوری دارد.
● دهان و دندان:
هویج علاوه بر دندان بندی کودکان، به دلیل داشتن ویتامین C در درمان برخی بیماری‌های لثه مانند پیوره، مفید شناخته شده است. جوشانده برگ هویج به صورت غرغره در درمان آفت‌ها (Aphets) آبسه مخاط دهان موثر است.
● بینایی:
بتا کاروتن که پیش ساز ویتامین A است در تقویت قوه بینایی بسیار مفید است.
● مفاصل:
پیش ساز ویتامین A در درمان رماتیسم نیز موثر است.
● دستگاه عصبی:
هویج در کاهش حالات هیستریک موثر است.
● صور دارویی:
▪ خیسانده بذر:
باید یک قاشق مربا خوری از بذر نرم شده هویج را در یک لیوان آب جوش به مدت ۱۵ دقیقه خیسانده و صاف شده آن را نوشید.
▪ جوشانده:
جوشانده مقدار ۳۰ تا ۵۰ گرم هویج در یک لیتر آب به مدت ۵ دقیقه و به میزان سه استکان در روز پس از غذا، اثر مدر داشته و در رفع آب بافت‌های آب آورده بدن،دفع نفخ، رفع سنگ کلیه، تقویت معده و دفع انگل‌های دستگاه گوارش خصوصا کرم‌های حلوقی بسیار اثربخش است. مصرف جوشانده ۳۰ گرم هویج در یک لیتر آب پیش از غذا نیز مفید است.
▪ دم کرده:
دم کرده یک قاشق قهوه خوری بذر هویج در هر فنجان آب جوش اثر نیرودهنده، اشتهاآور، مدر، افزایش ترشحات شیر و به طور خفیفی اثر قاعده‌آور دارد.
▪ آب هویج تازه:
آب هویج تازه به مقدار ۳۰ تا ۱۰۰ گرم به تنهایی یا رقیق شده آن در آب، به میزان ۲ تا ۳ بار در روز و نیز شیره پخته شده آن به طوری که به غلظت عسل در آید، مدر بوده و به منظور رفع ناراحتی‌های سینه و دفع انگل اطفال توصیه می‌شود.
▪ شربت هویج:
شربت هویج از مخلوط نمودن ۱ قسمت هویج، ۲ قسمت آب و ۴ قسمت شکر تهیه می‌شود که به میزان ۳۰ تا ۱۰۰ گرم در روز می‌تواند مورد استفاده قرار گیرد. جوشانده برگ هویج به صورت غرغره در درمان بیماری‌های دهان و دندان و به صورت شستشوی پوست مصرف دارد.
منبع: سایت آفتاب
