درمنطق الطّیر عطار نیشابوری آمده است روزی پرندگان شور میکردند تا رهبری برای خود انتخاب کنند، هدهد به میان جمع آمد و گفت من راه طریقت پیموده ام و ردا و تاج طریقت بسر دارم، قاصد و امین حضرت سلیمان بوده ام بسی در دریاها و خشکی ها گشته ام میتوانم راهنمای خوبی برای شما در این امر مهم باشم، شنیده ام در پشت کوه قاف مرغ بسیار بزرگی است که اسمش سیمرغ است و تا حالا کسی او را ندیده و او میتواند رهبر ما باشد برای دیدنش باید راه بسیار طولانی طی کرد واز کوهها و دریاها گذشت تا به او رسید او یک نیمه شب از کشور چین عبور کرده و یک پرش در آنجا افتاده و هرکسی نقشی از او کشیده و تمام کشور پر شده از نقش و نگار او و اکنون این پر در نگارستان چین است، مرغان همه عاشق روی سیمرغ شدند منتهی چون راه دور بود و خطرهای فراوان داشت هریک از مرغان برای رفتن به آنجا عذری آوردند.
بلبل گفت: من معنی عشق را میدانم و هر صبح تا شام مشق عشق میکنم و غرق در عشق گل هستم بطوریکه خود را فراموش کرده ام من طاقت دیدن سیمرغ را ندارم عشق گلی برایم کافیست وقتی گلی می شگفد برروی من می خندد بلبل هرگز نمی تواند یک شب بدون عشق گل سر کند.
هدهد جواب داد: ای بلبل بیچاره این همه از عشق گل مناز گل گرچه صاحب جمال است ولی حسنش در یک هفته زوال میگردد خنده گل سبب گریه و زاری تو می شود گل برتو می خندد نه اینکه در تو بخندد از چنین عشقی حذر کن.
طوطی گفت: هر آدم دل سختی قفسی ساخته و مرا در آنجا نگه می دارد در حالی که من خضر مرغانم و قبای سبز به تن دارم و آرزوی نوشیدن آب حیات دارم تا عمر جاودان داشته باشم من تاب تحمّل دیدن سیمرغ را ندارم.
هدهد جواب داد: آرزوی نوشیدن آب حیات داری ولی جان دوست هستی و این دو باهم جور در نمی آید برای این کار باید چون مردان جانفشانی کرده و از خود گذشتگی کنی تا لایق آب حیات و عمر جاودان شوی.
طاووس گفت: سپس طاووس با پرهای زیبا و نقش نگار جلوه گری کرد و گفت از وقتی که نفاش ازل پرهای مرا چنین رنگ کرد چینیان قلم خود را شکستند من جبرییل مرغان هستم و جایم در بهشت است فقط پاهای زشتم باعث راندنم از بهشت شده من مرغ بهشتی هستم احتیاج به کسی ندارم تا مرا به بهشت راهنمایی کند و علاقه ای هم به دیدن سیمرغ ندارم.
هدهد جواب داد: ای گم کرده راه هرکسی از صاحب خانه سراغ خانه اش را می گیرد حضرت حق مثل دریاست درحالیکه بهشت قطره ای از دریاست وقتی تو میتوانی به دریا برسی چرا به سوی شبنم میروی همیشه بدنبال اصل و کل باش که جزء در آن خواهد بود.
بط گفت: بط غسل کرده و با پرهای تمیز از آب بیرون آمده و گفت کسی پاک تر از من در جهان نیست سجادّه من همیشه روی آب پهن است و من زاهد مرغانم هم جایم پاک و هم بدنم همیشه پاک است من نمیتوانم بیرون از آب زندگی کنم چون همه کارم در آب است و نمیتوانم خشکی را تحمّل کنم در حالیکه سیمرغ در خشکی و در قلّه قاف زندگی میکند.
هدهد جواب داد: ای که به آب دل خوش کرده ای و آب آتش جانت شده آب برای شستن روی افراد کثیف است مگر تو همیشه کثیف هستی یا میخواهی روی افراد کثیف را همیشه ببینی که در آب جا خوش کرده ای؟
کبک گفت: کبک خرامان با منقار قرمز آمد و گفت من همیشه در بالای کوه دنبال گهر هستم راه سیمرغ بس دراز و مشکل است و من پای در گل هستم من خود را به کوه و کمر میزنم تا گهر بدست آورم وگرنه من در زندگی سودی نخواهم برد.
هدهد جواب داد: ای که همچون گهر ملوّن و رنگارنگ هستی چقدر بی خود عذر و بهانه می آوری اصلاً مگر گوهر سنگ رنگین نیست تو در کوهی از سنگ هستی و دنبال سنگ میگردی.
همای گفت: تمام شاهان زیر سایه من بودند من با استخوانی می سازم و روح خود را تقویّت می کنم وقتی که شاهان زیر سایه من باشند کی سیمرغ می تواند با من برابری کند.
هدهد جواب داد: ای که غرورت تو را در بند کرده از شاهان دیگر نشانی نیست چون سگ با استخوانی بساز، دیروز اگر شاهان زیر سایه تو بودند فردا در روز بلا چه خواهی کرد.
باز گفت: من از شوق دست شهریار چشم از خلق جهان بسته ام و برایش شکار میکنم نوشیدن جرعه آبی از دست شاهان برایم کافیست من اگر شایسته سلطان شوم برایم بهتر است تا در بیابانها سرگردان شوم.
هدهد جواب داد: شاه اگر امروز وفاداری کند فردا به دستش گرفتار میشوی هرکس به او نزدیک تر باشد کارش مشکل تر است در مثل گفته اند شاه مثل آتش است هرچه از او دورتر بهتر.
بوتیمار گفت: ای مرغان من جایم لب دریاست کسی از من آزاری ندیده است گرچه دریا مملو از آب است من تشنه کنار دریا نشسته ام و میترسم جرعه ای از آبش بنوشم که مبادا آب دریا کم شود تاب دیدن سیمرغ را ندارم عشق دریا برایم کافیست و نمی توانم از دریا دور باشم.
هدهد جواب داد: ای از دریا بی خبر دریا پر از نهنگ و جانوران مختلف است گاه آرام و گاهی هم طوفانی است، بسی کشتی ها را خرد کرده و سرنشینانش در گرداب افتاده و غرق شده اند، دریا از شوق او موج میزند و هنوز کام دل نگرفته است تو چطور میخواهی ازدیدن دریا آرام بگیری؟
بوف گفت: من در ویرانه ها بدنیا آمده ام و در ویرانه ها زندگی میکنم گرچه آبادی زیاد دیده ام ولی گنج در ویرانه هاست اگر گنج پیدا کنم شاید زندگیم تغییر کند عشق سیمرغ افسانه ای بیش نیست، مرا عشق گنج و ویرانه ها کافیست.
هدهد جواب داد: ای که از عشق گنج مست هستی گیرم گنجی بدست آوردی آن گنج مثل قارون سبب مرگت خواهد شد، تو که مثل سامری از زر بت ساخته ای و این خود کافری و گمراهی است.
گنجشک چاهی گفت: من حیران و بی قوت وغذا مانده ام مثل موش هستم و زور و بازویی ندارم سیمرغ در جهان طالبان زیادی دارد ما کجا و سیمرغ کجا اگربه درگاه سیمرغ برسم ازترس میمیرم و یا میسوزم پس بی خود راه دراز را طی نکنم من یوسفم در ته چاه است همیشه ته چاه ها را جستجو میکنم
هدهد جواب داد: ای پرنده شوخ و شنگ که درعین افتادگی سرکشی میکنی این همه سالوسی نکن با توکّل پای در راه گذار که اگر همه سوختند یکی هم تو، عشق یوسف را بهانه مکن عشق یوسف بر تو حرام است.

(ادامه دارد) 

ارسالی : آقای ولی الله پورقلی کپورچالی

منبع : سایت کرکان بندرانزلی