چرا مردم روستایی در گیلان خانه های خود را با رنگ آبی رنگ آمیزی می کنند؟
از چند سال پیش این موضوع ذهن مرا به خود مشغول کرده بود . تقریباً در هیچ کتابی در مورد این موضوع بحث نشده است . از هرکسی ، حتی از افراد بومی آن مناطق وقتی در مورد این قضیه سئوال می کردم چیزی نمی دانستند . آن موضوع و قضیه که در مورد آن سخن می گویم این است : چرا مردم مناطق روستایی در تالش و حتی گیلان و حتی کل نیمه شمالی ایران خانه های خود را با رنگ (( آبی )) رنگ آمیزی می کنند ؟ فلسفه این رنگ در این مناطق چیست ؟ از چه زمانی این رنگ در مورد خانه ها استفاده شده ؟ مدت کوتاهی است ، و یا نه قدمتی هزاران ساله دارد ؟

نکته جالب این که وقتی توجه اهالی خود روستاهای این مناطق را به این موضوع جلب می کنی ، بسیار تعجب می کنند و شگفت زده می شوند . این یعنی این که خودشان تا به حال به این موضوع توجه نکرده و به صورت عادت خانه های خود را با رنگ آبی رنگ آمیزی می کنند ، چرا که گذشتگان آنها نیز چنین کرده اند . به عنوان نمونه ، در یکی از روستاهای اطراف آستارا ، توجه یک جوان تالش را به این موضع جلب کردم . از او پرسیدم چرا خانه ات را آبی رنگ کرده ای ؟ جواب خاصی نداد . وقتی از او پرسیدم چرا تمام خانه های روستای شما آبی است ؟ باز هم جواب خاصی نداشت ، ولی این بار شدیداً تعجب کرد و به فکر فرو رفت .

این موضوع ، یعنی خانه های مناطق روستایی آبی رنگ ، تقریباً در تمام نیمه شمالی ایران مشخص است . اگر هر کسی به استانها و شهرها و روستاهای نیمه شمالی ایران سفر کند ، این موضوع را در خواهد یافت . این قضیه در مناطق گیلان ، مازندران ، کل مناطق آذربایجان ، قزوین و … بسیار مشخص می باشد . به تمامی این مناطق سفر نکرده ام ، ولی عکس های روستاهای مناطقی که ذکر شد ، در سایت ها و وبلاگ های متعدد وجود دارد و این موضوع ( خانه های آبی رنگ ) در تمام آنها مشخص است . وقتی به منطقه الموت در شمال استان قزوین سفری کوتاه کرده بودم این موضوع در آنجا نیز آشکار بود . و مردم خانه های خود را بیشتر به رنگ آبی رنگ آمیزی کرده بودند . قابل ذکر است که اهالی منطقه بزرگ الموت در استان قزوین به زبان تاتی سخن می گویند .
و حال یک بار دیگر این سئوال را می پرسیم ، چرا آبی ؟

دلایل قطعی این عمل را نمی دانم ، و امیدوارم روزی در مورد این موضوع پژوهش های گسترده ای بشود . ولی با کمی پرس و جو از افراد کهنسال و تفکر در این موضوع ، این دلایل را می توان ذکر کرد . ۱- نمادی از رنگ آبی آسمان بوده . ۲- نمادی از رنگ آبی دریای کاسپین بوده . ۳- نمادی از چشمهای آبی بوده .

۱ – آیا رنگ آمیزی خانه های این مناطق با رنگ آبی ، نمادی از آسمان بوده ؟ یعنی با این عمل می خواستند یک هماهنگی با آسمان زیبا داشته باشند ؟ آیا می خواستند انعکاس آسمان بر روی زمین را نشان دهند ؟ آیا به خاطر مقدس بودن آسمان ( یعنی محیط بالا ) این کار را می کردند ؟

۲ – در بیشتر منابع ، جایگاه تالش ها را از گذشته های بسیار دور در کناره های دریای کاسپین و مخصوصاً در کناره های شمال غربی آن ذکر کرده اند . یعنی تالش کنونی و منطقه ای که اکنون با عنوان کشور جمهوری آذربایجان شناخته می شود . آیا رنگ آمیزی خانه ها به رنگ آبی ، نمادی از دریای زیبای کاسپین بوده ؟ دریایی که یکی از منابع تأمین خوراک مردم منطقه بود و آن را بسیار دوست می داشتند ، و در کناره های آن زندگی و هر روز آن را مشاهده می کردند . آیا مردمی که هر روز دریایی آبی رنگ را می دیده ، خانه های خود را نیز آبی رنگ می کرده ؟

۳ – در بعضی از منابع ذکر شده است که تالش های اولیه اکثراً دارای چشمهای آبی بودند . البته در کل منطقه گیلان این موضوع آشکار است و افراد چشم آبی حتی در شرق گیلان نیز زیاد هستند . و اکنون نیز شاید کمتر ، به دلیل اختلاط نژادی ، چشم آبی ها در منطقه تالش و در کل شمال غربی دریای کاسپین وجود دارند . آیا رنگ آمیزی خانه های این مناطق با رنگ آبی به خاطر داشتن چشم های آبی مردم این مناطق است ؟ آیا مردمی با چشمان آبی ، خانه های خود را نیز آبی رنگ می کنند ؟

کدام یک از این دلایل را می توان مهمتر و به حقیقت و واقعیت نزدیک تر دانست ؟ تا زمانی که در مورد این موضوع پژوهش های گسترده ای نشود نمی توان جواب درستی داد … نکته مهم این که اکثر مردم این مناطق فقط خانه های خود را با رنگ آبی رنگ آمیزی می کنند ، و مکانهای اطراف خانه ، مانند : محل پخت نان و خوراک و انبار و محل نگهداری دام ها را رنگ آمیزی نمی کنند . امیدواریم این رنگ آمیزی زیبای خانه ها با رنگ آبی هیچگاه فراموش نشود و از بین نرود .

آیا رنگ آمیزی مشترک تمام این مناطق با رنگ آبی می تواند نشانه ای از پیوند و اتحاد و همبستگی و یک رنگی مردم این مناطق باشد ، و مخصوصاً این که همه آنها از یک ریشه هستند و در گذشته های دور در کنار یکدیگر زندگی می کردند ولی با گذشت زمان و به دلایل مختلف از یکدیگر جدا شده و مناطق جدیدی را تشکیل داده اند ، و شاید بعضی از مشترکاتشان دچار تغییرات جزئی شده باشد ، ولی یک چیز مشترک را یعنی رنگ آمیزی خانه ها با رنگ آبی را هیچگاه فراموش و از یاد نبرده اند …. !!!

منبع :  nasirmahaleh.persianblog.ir