بندرانزلی شهری با قدمت حدود ۳۰۰ سال که از ابتدا به صورت دهکده ای ما بین دریای خزر و مرداب با حدود ۱۰۰ خانوار بوده است.
پس از لشکر کشی قفقاز و حمله به رشت در سال ۱۸۰۵ میلادی (۱۱۸۴ شمسی) روس هادر راه برگشت،انزلی را غارت کرده و به آتش می کشند.
ژوبر پیر نماینده ناپلئون که در سال ۱۸۰۸ از انزلی باز دید کرده در باره این جنگ می نویسد: “در لشکر کشی روس ها در سال ۱۸۰۵ که به رشت کردند در باز گشت بندر انزلی را که دفتر بازرگانی هم در آن داشتند به آتش کشیدند و اکنون جز دهکده ای کوچک که بیش از ۱۰۰ تا ۱۵۰ کلبه چوبی بیشتر به جا نمانده.”
حدود ۱۰ سال بعد خسرو خان گرجی والی گیلان در سال ۱۱۹۴ به بندرانزلی و موقعیت جغرافیایی و طبیعت بکر آن علاقه مند می شود و ساخت و ساز و اسکان دایم مردم را آغاز میکند. و از طرف خود شخصی بومی را جهت کنترل نظم و پاکیزگی شهر منسوب می کند. به این ترتیب پایه های اولیه شهرداری در این شهر نوپا شکل می گیرد.
ساختمان قدیم شهرداری که همانند اکنون به سینما تاتر شهرداری متصل بوده در زمان محمد علی روشن – شهردار وقت – ساخته شده بود که در آتش سوزی به طور کامل نابود میگردد و ساختمان جدیدی به همراه سینمایی جدید در محل آن احداث می شود.
پلکان معروف شهرداری که دو طرفه و به سبک فرانسوی ساخته شده نیز در زمان محمد علی روشن، در سال ۱۳۰۸ و به دست معمار چیره دست ” استاد روزگار “ساخته شده است و گمان می رود قدیمی ترین سازه موجود در محوطه شهرداری باشد که تا اکنون نیز باقی مانده است.
از دیگر آثار باقیمانده در محوطه شهرداری که آن هم در زمان محمد علی روشن ساخته شده محل ترنم موزیک است. طبق کتابچه راهنمای شهرداری انزلی که در سال ۱۳۴۳ منتشر شده، این بنا در سال ۱۳۱۱ به وسیله شهرداری و توسط مهندسین آلمانی ساخته شده است. در داخل این بنای ۷۲ متر مربعی تا قبل از انقلاب ۵۷ توسط گروه موزیک نیروی دریایی موزیک اجرا می شد.
پهلوی در گذر تاریخ
گرد آورنده وتلخیص افسانه امانی
