در گذشته یکی از کار ابزارهای مورد نیاز ، آبدنگ هایی بود که توسط آن برنج ، اَرْزَن و گندم را پوست می کندند و می کوبیدند.از آنجایی که این دستگاه با نیروی آب حرکت می کرد، می باید در کنار رودخانه کار گذاشته میشدکه اهالی روستا های دور نیز برای تهیه آرد از این اسیاب ها استفاده میکردند.
گاهی یک شغل به‌دلیل انحصاری بودن یا استفاده از وسیله‌ای که همه به آن نیاز دارند می‌تواند یک جایگاه مهم و کاربردی برای دارنده آن ایجاد کند. مثلا در یک روستا کسی که «آبدنگ» یا آسیاب آبی که برای پوست کندن و سفید کردن برنج است، داشته، به‌دلیل انحصاری بودن و نیاز همه افراد به آن، ارباب یا خان منطقه می‌شده است و همه به دلیل نیازشان به او وابسته می‌شده‌اند و اصولا این وسایل مهم همواره در تملک اشخاص بانفوذ قرار می‌گرفته است.
این آسیاب ها بر اساس اصول سنتی توسط نجارها و استاد کارهای ماهر آهنگر ساخته می شد و در مسیر رودخانه ها نصب شده و به کار گرفته می شد.آب به پره های چوبی و یا فلزی برخورد نموده و به کمک یک شافت(محور) نیرو به سنگ آسیاب منتقل
می شد. گندم ها و موادی نظیر جو -برنج وغیره نیز در قسمتی از سنگ که دارای سوراخ بود ریخته می شد و از زیر سنگ به صورت آرد شده با سبوس بیرون می آمد.آسیابان نیز معمولا مردی میانسال و عادل بود و همه مردم به عدالت او جهت تقسیم کارمزد و سهم مشتری از آرد ها ایمان داشتند. چنین فردی مسئولیت آرد کردن گندم ها را به عهده می گرفت.

از مناطقی که از این نوع آسیاب ها وجود داشت ..
آسیو شوان (آسیاب آبی) آستارا

پس از کوته کومه و راه آبشار لاتون به بقایای این آسیاب در روستای کوچکی به همین نام برخورد می‌کنیم. قسمت چرخ آن را سیل برده ولی سنگ‌های اتاق آن موجود می‌باشد.

منبع:همشهری آنلاین

گردآورنده:  خانم افسانه امانی