روز پدر روزی است برای بزرگداشت پدرها، پدر بودن، پیوند میان پدران و مادران و اهمیتی که پدرها در اجتماع دارند. در بسیاری کشورها روز پدر، سومین یکشنبهٔ ماه ژوئن در نظر گرفته شده‌است. این روز در ادامهٔ روز مادر و قدردانی از مادران است.
در ایران پیش از این انقلاب، روز ۲۴ اسفند زادروز رضا شاه بر پایهٔ گاهشمار ایرانی روز پدر نامیده می‌شد. پس از انقلاب سال ۵۷ این روز به زادروز علی ابن ابی طالب امام نخست شیعیان تغییر یافت.

پیشینهٔ جهانی و سنت‌ها

در تعدادی از کشورهای کاتولیک روز پدر را در ۱۹ مارس، روز جشن یوسف مقدس، گرامی می‌دارند

آلمان
روز پدر در آلمان ((به آلمانی|Vatertag)) نسبت به دیگر کشورهای جهان متفاوت است روز عروج مسیح به آسمان به عنوان روز پدر در نظر گرفته شده‌است (روز سه شنبه، چهل روز پس از عید پاک). این روز، یک تعطیلی رسمی است و در برخی مناطق آلمان به آن «روز مرد» (به آلمانی: Männertag) یا «روز آقایان» (به آلمانی: Herrentag) نیز می‌گویند. در شمال و شرق آلمان سنت بر این است که در این روز گروه‌هایی از مردان (افراد جوان و میانسال و نه نوجوانان) به صورت گروهی به پیاده‌روی و گردش بیرون شهر می‌روند و یک یا چند واگن کوچک (به آلمانی: Bollerwagen) که باید با دست آن را کشید به دنبال خود می‌برند. آن‌ها در این واگن‌های کوچک، شراب، آبجو و غذاهای سنتی می‌گذارند. بسیاری از مردان از این روز به عنوان فرصتی برای مست کردن استفاده می‌کنند.
این سنت‌ها احتمالا ریشه در آیین‌ها و نمایش‌های (بازسازی) روز عروج مسیح و حرکت آن‌ها به سوی زمین‌های کشاورزی دارد. برخی از مردان مانند نقش شخصیت‌های ولگرد و می‌خوار در نمایش‌های قرن ۱۷، به خوردن شراب و مست کردن می‌پردازند بعضی نیز نقش افراد «آقازاده» را انتخاب می‌کنند و در مناطق شهری و خیابان‌ها بویژه در برلین به ایفای نقش خود می‌پردازند (از سده ۱۹ به این سو چنین بوده‌است). با این حال بسیاری از پدران ترجیح می‌دهند بجای بیرون رفتن و مست کردن در کنار خانوادهٔ خود باقی بمانند. بعضی نیز از تعطیلی مدرسه‌ها استفاده می‌کنند و به تعطیلات خانوادگی می‌روند.

آمریکا
در آمریکا روز پدر در سومین یکشنبهٔ ماه ژوئن جشن گرفته می‌شود. این روز اولین بار در ۱۹ ژوئن ۱۹۱۰ در اسپوکین گرامی داشته شد. پس از آن در شهرهای فیرمونت (Fairmont) و کرستون (Creston) این روز گرامی داشته شد، اما شکل امروزی آن و تعطیلی این روز برگرفته از جشن‌های آن دوران نبود
روز پدر به شکل امروزی آن از سوی سونورا اسمارت داد (Sonora Smart Dodd) زادهٔ آرکانزاس ایجاد شد. پدر او ویلیام جکسون اسمارت، یکی از کهنه سربازان دوران جنگ داخلی آمریکا بود، او به تنها شش فرزندش را در اسپوکین بزرگ کرده بود. دختر او سونورا، بسیار تحت تاثیر تلاش‌های آنا جارویز برای جا انداختن روز مادر قرار گرفته بود، برای همین او روز ۵ ژوئن زادروز پدرش را به عنوان روز پدر معرفی کرد اما آمادگی لازم برای برگزاری مراسم بزرگداشت را نداشت درنتیجه مراسم به سومین یکشنبهٔ ژوئن منتقل شد.
خیلی زود ویلیام جنینگ برایان به صورت غیر رسمی از این مراسم حمایت کرد. در ۱۹۱۶ خانوادهٔ وودرو ویلسون رئیس جمهور وقت نیز برای او مراسم بزرگداشت روز پدر را برگزار کردند. در ۱۹۲۴ کالوین کولیج رئیس جمهور آن دوران پیشنهاد کرد که روز پدر به عنوان یک روز ملی شناخته شود. در ۱۹۶۶ رئیس جمهور لیندون بینز جانسون روز پدر را روز تعطیل اعلام کرد که باید در سومین یکشنبهٔ ژوئن جشن گرفته شود، اما تا سال ۱۹۷۲ این روز به عنوان روز تعطیل به رسمیت شناخته نشده بود تا اینکه در دوران ریاست جمهوری ریچارد نیکسون پذیرفته شد
در سال‌های گذشته خرده فروشان در این روز به فروش کارت‌های تبریک و هدیه‌های مردانه مانند ابزار الکترونیکی می‌پردازند. در مدرسه‌ها و مکان‌های مربوط به بچه‌ها نیز تلاش می‌شود تا برنامه‌هایی برای بزرگداشت پدرها از سوی بچه‌ها ترتیب داده شود و یا اینکه بچه‌ها با همکاری یکدیگر هدیه‌هایی را برای پدرانشان آماده کنند.
تعداد تماس‌های تلفنی در این روز از تعداد تماس در روز مادر کمتر است اما درصد استفاده از سامانهٔ Collect Call در این روز نسبت به روزهای دیگر سال حتی روزهای شلوغ بسیار بیشتر است همچنین تماس‌های تلفنی در روز‌های مادر و پدر بیشتر طول می‌کشند.
در کل تعداد تماس‌های تلفنی، کارت تبریک‌های خریداری شده و هدیه‌های تهیه شده در روز مادر نسبت به روز پدر بیشتر است و این به این معنی است که تعداد بچه‌هایی که با مادر خود زندگی می‌کرده‌اند (می کنند) نسبت به تعداد پدرها بیشتر است.

اسپانیا
روز پدر (به اسپانیایی: El Día del Padre) در روز جشن یوسف مقدس، در ۱۹ مارس گرامی داشته می‌شود. در این روز مقدس، بانک‌ها و بسیاری از مغازه‌ها تعطیل اند.

استرالیا
مردم در استرالیا، در اولین یکشنبهٔ سپتامبر روز پدر را گرامی می‌دارند، این روز تعطیلی عمومی نیست. هر ساله در ۳۲ شهرستان ایالت ویکتوریا برای بزرگداشت پدرها و نشان دادن اهمیت نقشی که آن‌ها در تربیت فرزندان دارند، جشنی برگزار می‌شود و به پدران برگزیده «جایزهٔ پدر سال» (به انگلیسی: Father of the Year Award) داده می‌شود.

ایتالیا
در ایتالیا، مطابق سنت‌های کاتولیک روم، روز پدر در ۱۹ مارس، «روز یوسف مقدس» (به ایتالیایی: Festa di San Giuseppe) گرامی داشته می‌شود. این روز یک تعطیلی عمومی نیست.

ایرلند
در جزیرهٔ ایرلند (هم ایرلند شمالی و هم خود ایرلند) در سومین یکشنبهٔ ژوئن روز پدر گرامی داشته می‌شود. این روز تعطیل عمومی نیست.

ایران
در ایران روز پدر در ۱۳ رجب زادروز علی بن ابیطالب(ع)، اولین امام شیعیان گرامی داشته می‌شود.

برزیل
در برزیل، روز پدر سه ماه پس از روز مادر در دومین یکشنبهٔ ماه اوت گرامی داشته می‌شود. اولین بار در اواسط دههٔ ۱۹۵۰ میلادی یک روزنامه-نگار به نام سیلویو برینگ (Sylvio Bhering) روز بزرگداشت عمران (پدر مریم) را به عنوان روز «سرپرست خانواده» انتخاب کرد. (این روز برابر است با روز پدرخوانده در میان کاتولیک‌ها)

بریتانیا و شمال ایرلند
در بریتانیا روز پدر در سومین یکشنبهٔ ژوئن گرامی داشته می‌شود. این روز تعطیل عمومی نیست.

پاکستان
در پاکستان روزی به نام روز پدر وجود ندارد. تنها آن‌هایی که از آمریکایی‌ها تاثیر گرفته‌اند به پیروی از آن‌ها سومین یکشنبهٔ ژوئن را به عنوان روز پدر گرامی می‌دارند.

پرتغال
در پرتغال در ۱۹ مارس (مطابق سنت کلیسای کاتولیک)، روز پدر جشن گرفته می‌شود. در این روز بانک‌ها تعطیل نیستند.

دانمارک
در دانمارک در ۵ ژوئن هم زمان با روز قانون اساسی، روز پدر گرامی نیز داشته می‌شود. این روز تعطیل عمومی است.

رومانی
رومانی تنها کشور از ۲۷ کشور اتحادیهٔ اروپا بود که روزی ویژهٔ پدران نداشت. از سال ۲۰۱۰ تصمیم بر این شده‌است که در دومین یکشنبهٔ ماه مه این روز به صورت رسمی گرامی داشته شود. قرار است روز پدر در سال ۲۰۱۲ در ۱۳ مه در نظر گرفته شده‌است.

زلاندنو
در زلاندنو روز پدر در نخستین یکشنبهٔ سپتامبر گرامی داشته می‌شود. این روز تعطیل عمومی نیست.

ژاپن
در ژاپن در سومین یکشنبهٔ ژوئن روز پدر گرامی داشته می‌شود. این روز تعطیل عمومی نیست.

سیشل
در سیشل در ۱۶ امین روز ژوئن روز پدر گرامی داشته می‌شود که تعطیلی عمومی نیست.

جهان عرب
روز پدر در جهان عرب در ۲۱ ژوئن هر سال، اولین روز تابستان گرامی داشته می‌شود. این به این دلیل است که در این کشورها روز مادر در اولین روز بهار جشن گرفته می‌شود.

کانادا
روز پدر در کانادا در سومین یکشنبهٔ ماه ژوئن گرامی داشته می‌شود، این روز یک تعطیلی عمومی نیست. معمولا افراد در این روز، روز خود را با پدر خانواده سپری می‌کنند، جشن کوچکی می‌گیرند و هدیه می‌دهند.

کره
در کره، روز پدر و مادر در ۸ مه هر سال گرامی داشته می‌شود. این روز تعطیل رسمی نیست.

لهستان
روز پدر در لهستان در ۲۳ ژوئن گرامی داشته می‌شود.

مالزی
در مالزی در سومین یکشنبهٔ ژوئن روز پدر گرامی داشته می‌شود. این روز تعطیل عمومی نیست.

هونگ کونگ
در هونگ کونگ در سومین یکشنبهٔ ژوئن روز پدر گرامی داشته می‌شود. این روز تعطیل عمومی نیست.

منبع: http://fa.wikipedia.org/wiki/
گردآورنده: سایت کرکان بندرانزلی