شهرستان رودبار  با وسعت ۲۵۷۴ کیلومتر مربع دومین شهرستان استان گیلان به لحاظ وسعت است که از شمال به رشت از جنوب به استان قزوین و از غرب به فومن  و استان زنجان محدود می شود. شهرستان رودبار در کرانه سفیدرود و در منطقه ای کوهستانی قرار گرفته است و آب و هوای آن تحت تأثیر هوای خشک و  نیمه خشک ناحیه مرکزی قرار دارد  از نظر آب و هوایی این منطقه بویژه  شهر زیبای رودبار دارای آب و هوای مدیترانه ای می باشند و رویش درختان زیتون در این منطقه گواه موضوع است این منطقه در مسیر بادهای  دائمی  دره سفیدرود قرار گرفته که بادهای منجیل آن معروف است. در واقع د هنگام گذر از رودبار  رسیدن به رشت ، گیلان با تمام تنوع و زیبایی هایش به گونه ای موجز و فشرده از پیش چشم می گذرد.
  این شهرستان دارای ۴ بخش است: مرکزی شامل: رستم آباد، رودبار، منجیل و لوشان همچنین دهستان کلشتر می باشد. بخش عمارلوشامل دهستانهای: جیرنده وکلیشم می باشد بخش خورگام شامل دهستانهای: بره سر و دلفک می باشد. بخش رحمت آباد و بلوکات نیز شامل دهستانهای: توتکابن، بلوکات، رحمت آباد و دشت و پل می باشد. اقتصاد این منطقه بعلت شرایط خاص اقلیمی بر پایه کشاورزی و دامداری استوار است. مهم ترین محصول آن زیتون  می باشد که عمده ترین محصول کشاورزی شهرستان بوده و دارای فرآورده های ارزشمندی چون روغن زیتون و صابون است. درخت زیتون حدود ۶۰۰ سال پیش در زمان شاه عباس بزرگ همزمان با کوچاندن کردان از نواحی شمال سوریه و حلب، به این منطقه راه پیدا کرد البته در سالهای اخیر کشت برنج در دشت ها همچنین کشت جو نیزدر این شهر رواج پیدا کرده است که هنگام عبور از آن به راحتی قابل مشاهده است در این شهر نژادهای مختلفی چون تالش ها، تات ها، کردها و گیلک ها زندگی می کنند و این امر موجب تنوع زبان در بین ساکنین آن می باشد.
      رودبار به نامهای مختلفی از جمله «خشکه رودبار» ، « رودبار محمد زمان خانی» ، « رودبار زیتون»، « پیلده رودبار» معروف بوده است که نام رودبار احتمالاً به دلیل، جریان داشتن رودخانه سفیدرود در این شهرستان پدید آمده است. رودبار از نظر تاریخی دارای قدمتی ۶ هزارساله می باشد. آثار بدست آمده در تپه مارلیک حاکی از وجود تمدنی کهن در این منطقه است که مربوط به هزاره دوم قبل از میلاد می باشد گفتنی است از مراسم های سنتی این منطقه می توان به جشن گلدهی سوسن چلچراغ ، جشن سنتی انارچینی و مراسم علم واچینی اشاره نمود

یکی از ویژگیهای خاص انسان، توانایی و مهارت او در برقراری ارتباط با دیگران، به عالی‌ترین و پیچیده‌ترین وجه است. استعداد بسیار تکامل‌یافته انسان در برقراری ارتباطات نمادی، اکتساب فرهنگ را آسان و انتقال فرهنگ را از نسلی به نسل دیگر ممکن می‌کند. جامعه‌شناسان و انسانشناسان هر دو بر این عقیده‌اند که چنانچه انسان استعداد و مهارت وسیع یادگیری زبان و برقراری ارتباط با دیگران را نداشت، نمی‌توانست به حیات خود ادامه دهد. پس زبان گنجینه گرانبهایی است که باعث غنای فرهنگ شده و آموزش و ارتباطات را تسهیل می‌کند.
گروههای زبانی در رودبار
زبان و لهجه اصلی مردم شهرستان رودبار تاتی است که دارای قدمت بسیار بالایی است و دارای دستور زبان و فرهنگ اصطلاحات خاصی است. ولی به علت تحولات و مهاجرتهای سیاسی به این شهرستان، مانند اسکان مخالفین حکومتها در این شهرستان، مهاجرتهایی که به صورت ایلهای بزرگ مانند ایلهای ریشوند (رشوند)، غیاثوند، چگینی و همچنین مهاجرتهایی که ترکها و کردها به دستور شاه عباس و نادر شاه به این شهرستان نموده‌اند و از آنجا که این اقوام همچنان آداب و رسوم خود را حفظ کرده‌اند، باعث شده است که امروزه این شهرستان دارای اقوام و زبانها و لهجه‌ها و آداب و رسوم متنوعی باشد. شهر لوشان یکی از شهرهای بخش مرکزی رودبار است. بیشتر جمعیت این شهر از اقوام لر، لک و ترکهای مهاجر هستند. در نتیجه در این شهر مردم به زبانهای لری، کردی و ترکی تکلم می‌کند. جمعیت منجیل از اقوام ترک و کرد هستند. در این شهر زبان ترکی رواج بیشتری دارد و در شهرک صنعتی گنجه زبان کردی ویژه‌ای تکلم می‌شود. در کوهستانهای رودبار نیز زبانهای طالشی و گالشی رواج دارد (رحمت آباد و بلوکات و بخش خورگام). در بخش عمارلو دو نوع گویش وجود دارد: گویش مخلوط کردی ـ گیلکی و گویش مخلوط ترکی (در نواحی نزدیک به طارم و زنجان). علت اختلاط ترکی، مجاورت و مبادلات اقتصادی نواحی مذکور با یکدیگر بود و علت اختلاط کردی نیز انتقال طوایفی از کرد بدین ناحیه از جانب شاه‌عباس و نادرشاه می‌باشد که قبایل مزبور عبارتند از (رشوند) که در عهد شاه‌عباس کوچانده شدند. طوایف شاه قولانلو، باشینلو در (جیرنده) شامکاملو و بهارلو در (منجیل) و حوالی لوشان استاجلو (شاه نشین پیرکوه) کوچانده شدند.
در بخش خورگام اقوام دیلمی و کرد کرمانج وجود دارند. اقوام دیلمی ساکنان نخستین و کردها مهاجرند.  زمانی اقوام دربیکه در منطقه دلفک ساکن بودند. زبانهای دیلمی و کرمانجی در این منطقه رایج است.
از نظر زبان و لهجه، شهر رودبار را می‌توان مرز گیلان دانست. چه با گذشتن از این شهر و رسیدن به شهر منجیل از تعداد افرادی که به گویش گیلکی سخن می‌گویند کم شده و آذری‌زبانها بیشتر می‌شوند.

منبع:پرتال درگاه خدمات الکترونیکی رودبار